De Looise kerk

Formerly publicated on facebook 
by 'Vlo Schreivers' (16.11.22)

De fietsrit van gisteren was een niemendalletje. Voor een intussen getraind bicyclonair schrijver was het een lachertje, in die mate zelfs dat de verplaatsing evengoed te voet had gerealiseerd kunnen worden ware het niet dat in dat geval het staatsieportret met mijn blauwe Batavus moest afgezegd worden. Dat zouden jullie niet fijn gevonden hebben, daarom toch maar met de fiets naar... de kerk van Tessenderlo. Ik heb er mijn eerste communie gedaan, ook mijn plechtige, maar ik ben er niet getrouwd, dat was in Hulst want mijn gewezen voorlezertje in de kerk woonde daar en niet in het centrum.

Met de kerk van Looi mag niet gelachen worden. Ze heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot 1135 toen ze een nog wat kleinere Romaanse kerk was. Velen zijn er jaloers op en ik zag bij mijn bezoek meteen waarom. Bij het binnentreden van de knusse, best gezellige kerk kijk je meteen op het monumentale doksaal dat het koor met het schip scheidt. In heel het land zijn er zo maar 5 van te vinden. Dat van Looi zou 'een van de mooiste zijn'. Het dateert van 1520-1530, is 11 meter lang, heeft 8 zuilen en 21 nissen. In het midden is er een vooruitsteek die als preekstoel kan dienen. Zelf heb ik nooit gezien dat er een pastoor het woord nam, zelfs vanop de echte preekstoel niet. Geen pastoor Munte in Looi.

Zo'n doksaal wordt ook wel eens de Bijbel van het gewone, versta ongeletterde, volk genoemd. Zij zouden dan de stripversie van de bijbel kunnen lezen, al heb ik gisteren met mijn eigen ogen ervaren dat dat onbegonnen werk is. Het stripverhaal hangt ten eerste veel te hoog, bovendien zijn de striphelden ook niet van mekaar te onderscheiden tenzij je prof of doctor in de Christelijke Mannetjes bent. Het lukte mij in ieder geval niet te ontcijferen wat in dat doksaal allemaal gaande was. Pas op, en ik heb intussen al wat kerken bezocht en boeken doorgenomen.

't Belangrijkste is evenwel dat dat gedetailleerd beeldhouwwerk waaronder ik zo vaak mijn hostie op de kindertong gelegd kreeg, bovenmenselijk mooi is uitgevoerd. Is het dan voor die verfijnde steenkappers niet godgeklaagd dat de 'beeldhouwers onbekend zijn gebleven'? Zoals zo vaak, kennen ze van alle bouw- en afbraakwerken de bijpassende architecten, maar de echte stielmannen van de werkvloer, die werden nergens genotuleerd. Als god hun naam maar kent, is meer dan voldoende, zal de achterliggende gedachte zijn.

Er hangt ook een blinkend, opgeknapt pijporgel tegen de westerbeuk, daar waar ik de kerk betrad. 't Was voor mij de allereerste keer dat ik dat opgeblonken en juist gestemd muzikaal 'beest' kon aanschouwen. Man, wat is dat voor iets? Werd dat daar niet verkeerdelijk opgehangen? Werd dat gepikt uit een basiliek? Wacht er ergens een sultan of oliesjeik op de levering ervan? Echt wel groots, indrukwekkend zelfs kleinerend. Het hangt daar te pronken, lees ik, sedert 2012 (niet vragen hoelang ik er al niet geweest ben), na een restauratie door de Manufacture d' Orgues Thomas uit Francorchamps. Vele kerkgangers, zo hoor ik van vrome mensen, vinden het een overbodig prestigeproject ter eer en glorie van de deken en de kerkfabriek. Ik heb er geen mening over want het zijn mijn zaken niet. Of laat ik het hierbij houden want een schrijver hoort eigenlijk overal een mening over te hebben: de aan het kruis genagelde Jezus, die hoog opgehangen in het koor, elke seconde tegen dat glimmend monstrueus orgel moet aankijken, had het ongetwijfeld veel liever bescheiden gezien. Orgels interesseren hem geen fluit, hij wil volk in kerk zien, desnoods met de blote voeten in 't zand.

Maar de Looise Jezus klaagt niet - vroeger gebeurde dat wel eens omwille van de kakofonische samenzang van de kerkgangers, of omwille van de orgelist die zich vergiste van toonaard, of omwille van de mercaptanenstank die binnendrong, of omwille van de lawaaierige jongeren linksachter in de kerk waarvoor ik me nu wat schaam -, want hij beseft goed dat hij nog chance heeft dat hij in de St. Martinuskerk zijn optrek heeft. De Looise hoofdkerk is een propere en schone kerk met sfeerscheppende en kleurrijke glasramen, robuuste ijzerzandstenen pilaren en mooie eiken biechtstoelen met rode kabberdoeske plooigordijntjes. 't Is er trouwens lekker warm wat toch ook van veel andere kerken en kapellen niet gezegd kan worden. Ook 't overige interieur zoals de 12de eeuwse doopvont, een volledige kruisweg en de piëta uit lindenhout, is toch ook niet slecht voor er gratis te mogen wonen. Af en toe komt er zelfs een agnostische authentieke dorpsbewoner binnen, eentje die zijn bewondering toont en mooie, respectvolle foto's neemt. Men zegt dat hij schrijver is en vlooien heeft, gelijk alle goeie schrijvers.

Alle gekheid op een stokje, het bezoek was heel interessant. Ik had er vrije toegang tot alles en niemand die me in 't geniep controleerde of het moesten van die onzichtbare engelen zijn geweest, alleen klimmen in de toren zat er niet in. Dat staat nog op mijn verlanglijstje, temeer daar ik er ooit nog gewerkt heb om de brandveiligheid te verhogen. De voordeur stond gisteren open, ik weet niet of dat altijd het geval is, maar moest ge er eens passeren, wip dan eens binnen. Denk er wel aan dat er elke zondag om 10.45 uur een eucharistieviering is, geen toneelstuk met acteurs om 't leven van vroeger te illustreren gelijk in Bokrijk, maar nog een echte mis, met een gezegende pastoor, gelovigen en gewijde hosties uit 't tabernakel.

Ge zult zeggen, als Looienaar kunt ge niet objectief zijn, maar ik zeg het toch: onze kerk is een schone kerk, een gebouw dat mag gezien worden, een monument. Met een kritische ingesteldheid zou je kunnen stellen dat ze daar, in 't midden van het marktplein en in de huidige gelaïciseerde tijden, wat ongelukkig ligt en behoorlijk dominant uit de hoek komt. Dat is waar, maar over een alternatieve bestemming of een gedwongen verhuis naar een verlaten duivelse uithoek waar ze een toontje lager zou zingen, heb ik in Looi nog niemand horen prediken. We nemen er klaarblijkelijk vrede mee. Amen en uit.

(Al zwierend met een wc-borstel gedrenkt in wijwater: natuurlijk zijn wij zo achterlijk niet om al ketterend onze eigenste hemelgang in gevaar te brengen.)

Veel plezier met de foto's

maar besef

in 't echt is 't nog veel schoner,

de ontvlooide

Vlo Schreivers