Het Grote Vlinderweekend

mannetje boomblauwtje in voortuin

Dit weekend is het opnieuw hét moment om je vlinders in de tuin te tellen en ze door te geven aan Natuurpunt. Op de bijhorende website vind je alle informatie zodat je zonder problemen aan de slag kan gaan. Ik ben zonet al eens door te tuin gewandeld en ik zag opvallend veel boomblauwtjes op kniehoogte. Vooral de bloemen van de Indigofera (voortuin) blijken ze aan te trekken. Ook veel klein koolwitjes, een gehakkelde aurelia en bonte zandoogjes  in de vlindertuin. Als het weer blijft wat het nu is, kan het wel eens een succesvolle telling worden. Ik tel morgen mee!

Big Bang Echinacea

Detail Echinacea purpurea
doet me denken aan de Oerknal
maar dat zal wel aan mij liggen.

nu wordt het freaky!

Alweer gewonnen! Een fotoraadspel levert me een wandelbox op. Het was nochtans een zware gok maar veel wandelen, foto's nemen en het memoriseren van kleiklinkerpaden loont precies. De opdracht was de locatie te raden van volgende 2 puzzelstukjes:

Wat gras met klinkers en een raam met witte boordstenen (mijn gewezen vakgebied). Ik dacht meteen aan een Haspengouws kasteel waar we niet zo lang geleden een wandeling door de bloesems aanvatten. Ik herinnerde me dat er enkele ramen bijna dichtgegroeid waren en dat er gazon en een gracht rond lagen. Mijn eerste gedacht ingezonden en .... 't was nog juist ook. 

't Is me echt niet om die prijzen te doen - je kunt er niet meteen je werkkabas van aan de haak hangen - maar zo'n fotoraadspelletjes vind ik een uitdaging.  Qua 'herkenning' functioneer ik nog redelijk goed. Met mensen is dat net zo: gezichten vergeet ik nooit -sommige geuren en billen ook niet-, de namen evenwel ..... daar wenkt de dementie.

de solitaire bijen

Via Ecohoeve 'Den Oude Kastanje' belandde bijgaande natuurdocumentaire op mijn facebook-timeline. Het is echt de moeite om dit 17 minuten durend filmpje te bekijken. Blijkbaar is het de documentairemakers ook opgevallen dat de krabspinnen (gewone kameleonspin) echte killers zijn voor de bijtjes. Hier zitten ze momenteel overal en het is ongelofelijk om zien hoe zij zich aanpassen aan de bloemen waar ze zich schuilhouden. Ook vlinders laten zich vaak verrassen. Wanneer er een dode vlinder in een bloem hangt, is ze gegarandeerd slachtoffer van een kameleonspin. Maar dus nu tijd voor de solitaire bij:

zware ingreep

Nooit eerder heb ik zo drastisch ingegrepen in de tuin. Momenteel is het alsof er een orkaan over ons geleeg getrokken is: dikke boomstammen op de grond, een berg takken waar je niet meer over ziet, plat gelopen planten, verminkte struiken, paden die niet meer toegankelijk zijn, verdwenen hagen,... 't Is niet dat ik zot geworden ben maar ik wil onze tuin een heel nieuw uiterlijk geven.

Kort samengevat ziet mijn 'plan' er zo uit: meer licht in de keuken (2 bomen vlakbij het huis tot de grond weg gezaagd), alle schoon hoeken met elkaar verbinden zodat de tuin één geheel gaat vormen, nieuwe dieptezichten creëren met meer licht, de hoogte en breedte van enkele hagen halveren, de bijzondere planten verlossen van nabije concurrentie (prioriteiten leggen), bomen opsleunen waar takken in mekaar groeien en de berg hout die dat alles oplevert verhakselen of op maat zagen voor een nieuwe houtwal.  Ik ben nog niet volledig klaar maar 't is een heel andere tuin geworden. Ge zoudt hem bijna niet meer herkennen. Gedurfd en vergaand maar 't gaat goed komen. Toch met de tuin. 

uit de gekortwiekte hagen komen mooie stukken hout

zoals deze 'Joodse kandelaar'

artistiek hommelnaakt

kogeldistel met 2 hommels zonder kleren

oef!

Na een week feilloos functioneren, hoop ik/denk ik te kunnen stellen dat mijn in het water gevallen kodak terug de oude is. Dat is een hele opluchting want opvoeders in 't onderwijs worden zwaar onderbetaald. Het heeft ook heel lang geduurd eer het zover was. Enkele rijstkorrelbaden gegeven, met de haardroger eraan, een tiental malen opgengedraaid (minivijsjes) en manueel drooggewreven, gevloek en gejammer, nachten wakker liggen, dreigen om alles met de hamer kapot te kloppen (veel scheelde het niet) .... en uiteindelijk na een laatste ingreep waarbij ik een flexibele printplaat binnenin anders geplooid heb vooraleer de 2 kodakhelften terug dicht te vijzen, bleef de mist op het LCD-scherm weg en de kleuren intact. Ik hoop dat mijn Sony RX100 nu nog lang meegaat want ik ben intussen gehecht aan dat kastje: compact, robuust, kwaliteitsfoto's  - ideaal voor de blog - maar helaas ... niet waterproof. 

wordt ecotuin een bedevaartsoord?

deel van nieuw vergezicht op de kapel

Het voordeel om een wat oudere tuin te hebben is dat je tussen het struikgewas nieuwe, sfeervolle paadjes kan vrij kappen. Regelmatig wordt hier in de donkere bosjes zo'n pad aangelegd. Deze week ben ik nog een stap verdergegaan.  Met de handzaag en de spade heb ik een zichtlijn gecreëerd vanaf het avondterras tot de veldkapel. Hiervoor moesten wat struiken opgeofferd worden - allemaal ooit aangekocht als spotgoedkoop bosplantsoen of zaailingen van lijsterbes, kornoelje en hazelaar -  maar de tijd dat mijn hart daar begint van te bloeden is voorbij. 

Behalve het mooie dieptezicht is er ook een pak meer lichtinval gecreëerd wat andere struiken goed gaat doen. Bij het laatste ecotuinenweekend heb ik de bezoekers goed gadegeslagen en er op gelet waar ze niet kwamen. Deze zichtlijn valt volledig in deze nauwelijks-betrede-zone die met de ingreep veel uitnodigender is geworden. Moest ik bovendien ooit het idee krijgen om onze 'ecotuin' te transformeren naar een lucratief bedevaartsoord - Scherpenheuvel is ooit ook klein begonnen -, kan het nieuwe pad er voor zorgen dat de toevloed gelovigen zich niet in een verkeersknoop wringt. Weet iemand trouwens of je met zo'n bedevaartsoord je boterham kan verdienen en wat de winstmarge per kaars ongeveer is?

(nieuw: collega-blogger Bart van De Blijentuin heeft een fotoverslag gepubliceerd van zijn bezoek aan de Biodiverse Tuin en onze ecotuin.)

kaardenbol

citroenvlinders rond de vijver

tuinhommel op kleine watereppe

In het moerasgedeelte van de vijver is de kleine watereppe in de bloei gekomen. Je ziet meteen aan de bloeiwijze dat de kleine watereppe behoort tot de schermbloemigen en dus familie is van bv. de venkel, het fluitenkruid, de engelwortel, het zevenblad en de berenklauw. De eppe staat met zijn voeten in het water en heeft via zijn wortels heel wat kleinere planten voortgebracht. Een tuinhommel heeft zich neergezet midden de wolk van kleine bloempjes. Eppe is afkomstig van apis (latijn), wat bij betekent en wijst op het veelvuldig bezoek van bijen.

De doodskopzweefvlieg vond er ook zijn gading.

fleurig detail

Oxalis deppei in uitgeholde boomstam

schorsmarpissa

Onder de bloempot die op de terrastafel stond trof ik deze springspin aan, de schorsmarpissa. 8 poten maar ook 8 ogen waarmee ze prima kan kijken. Als er een prooi in de buurt komt wordt deze beslopen en besprongen. Blijkbaar had de spin haar nest onder de bloempot gemaakt in plaats van achter een boomschors.  De plotse lichtinval plus het naderen van de kodak deden haar besluiten, niet reflexmatig maar na een korte periode van twijfelen,  om zich naar de onderkant van de tafel te begeven.

(Collega-blogger De eigenwijze Tuin heeft hem ook al op bezoek gehad.)

In het nieuwe bijenhotel zat ook een verrassing, een wolfspin met eicocon:

kers op de taart

de kleine parelmoervlinder

collage kleine parelmoervlinder

Twee geleden dook hij hier ook al eens op, toch voor een minuutje. Behalve in Limburg en de duinen is de kleine parelmoervlinder zo goed als nergens in Vlaanderen te zien.  De rupsen van deze vlinder voeden zich met viooltjes. De voornaamste nectarbronnen voor de vlinder zelf zijn de vlinderstruik, het driekleurig viooltje, watermunt, kattenstaart, koninginnenkruid, slangenkruid en jacobskruiskruid (bron: wikipedia). Op het slangenkruid na, allemaal te vinden in onze tuin.

lang weggeweest maar daar zijn ze dan

Sinds vandaag zitten er terug distelvlinders in onze tuin. Zowel in de voortuin als in onze nieuwe vlindertuin nabij het bos zitten er. De planten die hen van nectar voorzien zijn de dropplant en de vlinderstruiken. Het is van 2008 geleden dat deze trekvlinder neerstreek in onze tuin! Dan mogen we wel eens in onze handen wrijven.

Zowel de bovenkant van de vleugels ....

.... als de onderkant zijn bijzonder mooi.

veggie cannelloni

Omdat we subiet bezoek krijgen, kreeg ik de opdracht om voor wat eten te zorgen. Met hetgeen in huis voorradig was, koos ik voor 2 ovenschotels veggie-cannelloni. Dit volgens het principe "Après moi ....

....le déluge "

Voor de geïnteresseerden toch even de ingrediënten:

1. Tomatensaus: 3 brikjes passata, 1 rode paprika, 5 wortelen en 3 uien. Op de bodem gieten + over de cannelloni zodat deze goed omgeven is met deze saus.
2. Cannelloni (holle pastabuizen) met de spuitzak gevuld met een veggie-mengeling.
3. Voor de vulling: 1 broccoli in béchamelsaus + 8 kleine ronde geitenkaasjes mixen. Daarna een pan gebakken Quorn-gehakt toevoegen.
4. De overschot van de vulling (als er is) giet ik als afwerking over de schotels.
5. Schotels 35' tot 40' op 180°C in de oven zetten. Je kan vooraf wat kaas raspen over de schotels als je wil.

Of het lekker is, zullen we straks weten. De gasten eten gratis en een gekregen paard kijkt men niet in de bek. 

Buddleia 'Lochinch'

Ik ben heel tevreden over de laatst aangekochte vlinderstruik. Het is de Buddleia 'Lochinch' en hij vult de verwachtingen helemaal in. Hij trekt veel hommels en vlinders aan, bloeit rijkelijk met goed gevulde trossen, de bloemen hebben een wat aparte lichtblauwe kleur met een oranje hart en hij ruikt bovendien ook lekker. Vele troeven dus. Nog bijzonder is dat de bladeren eerder grijs dan groen zijn. Zoals te merken is (zie foto's), is de nectar bij deze vlinderstruik intussen klaar voor consumptie. Deze gemakkelijke en attractieve struik - en dat geldt voor alle vlinderstruiken behalve de geel bloemende naar mijn mening - bezorgen onze vlinders tijdens de zomermaanden een flinke portie energie. 

dagpauwoog op vlinderstruik

gezoem op dropplant

Naast de wilde marjolein is hier de dropplant (Agastache foeniculum) nectarleverancier bij uitstek. Zodra hij in bloei kwam, waren de hommels present.  Intussen toch al weken aan het stuk en ze zoemen en slurpen van heel vroeg in de morgen tot de avond valt. Het enige probleem dat ik hier heb, is dat de dropplant het slechts 1 of 2 jaar in volle grond volhoudt en dan verdwijnt. Momenteel heb ik een heel mooie plant in pot staan en het loont duidelijk de moeite om desnoods elke jaar een of meerdere planten opnieuw aan te schaffen. Het leven dat zo'n dropplant naar je tuin trekt -en dat voor een schamele euro of anderhalve euro- is buitengewoon en prachtig om zien.

wespenspin

 wespenspin vrouwtje bovenkant

En of ik er blij mee ben, een nieuwe soort in de tuin met name de tijgerspin (Argiope bruennichi). Eén van die soorten die vroeger alleen in Zuid-Europa voorkwamen en langzaamaan ook onze contreien hebben ingepalmd. Het vrouwtje (zie foto) is veel groter dan het mannetje dat zelden wordt opgemerkt. Na de paring wordt dit mannetje meestal ingesponnen en opgegeten. Typisch voor het spinnenweb zijn de 'twee extra zigzag matjes (zie boven en onder de spin)'. Als er na de paring eitjes worden gelegd zou er in de tuin nog een cocon moeten verschijnen met ongeveer de grootte van een golfbal. Opletten dan dat we het niet per ongeluk stukmaken. Sinds 2008 is de wespenspin (of tijgerspin) in Vlaanderen aan een opmars bezig.

de wespenspin (hier vrouwtje onderkant)
heeft vnl. sprinkhanen op het menu.

sorry voor het storen

.... maar er landde hier, na jaren onderbreking, zonet een mannetje weidebeekjuffer. Mooie beestjes om te bekijken maar door zijn blauwe vlek in de vleugels nog mooier in de vlucht. Opdat ik hem niet zou opjagen, heb ik er - van ver - slechts een handjevol foto's van genomen.

sierlijke bladval

bladval Liriodendron chinense

tip voor het inrichten van je tuin

Zo af en toe belandt er in mijn mailbox een vraag of resem vragen van tuinwebsites, groenredacteurs of collega-tuinbloggers. Of ik zou willen antwoorden of mijn medewerking kan verlenen. In ruil wordt dan mijn naam of de blog vermeld en zij copy-pasten dan het uitgeschreven antwoord. Mijn ingebakken naïviteit zorgt ervoor dat ik bijna altijd wel tijd uittrek om iets fatsoenlijk te antwoorden, steeds denkende dat het ecologische gedachtengoed op niet genoeg plaatsen kan verschijnen. Hoe meer natuurrijke tuinen, hoe beter.

boomblauwtje

Voor een groot blog-artikel op onze website ben ik bezig met het verzamelen van ervaringen en meningen van tuinarchitecten en tuinbloggers. Zou jij wellicht antwoord willen geven op onderstaande vraag: Wat is jouw beste tip voor het inrichten van een tuin?

grote teunisbloem

Wat antwoord je daarop? Er valt zoveel te vertellen. Ik dacht, laten we het deze keer eens benaderen vanuit de samenlevingsgedachte. De tuin met open grenzen. Dat leverde volgend tekstje op:

"Positieve commentaren over je tuin krijgen van mensen is enorm leuk, toch put ik de grootste voldoening uit de aanwezige diversiteit aan dieren, van kleine beestjes tot egels en grote vogels. Zij zijn voor mij hét signaal dat ik goed bezig ben, dat mijn tuin de natuur heeft verrijkt, dat ik een goede keuze van inrichting en planten heb gemaakt.

Daarom dat ik het belangrijk vind dat je bij de inrichting van je tuin ook denkt aan de dieren: zorg dat ze eten en drinken hebben, dat ze een bad kunnen nemen, dat ze nestgelegenheid hebben, dat er zonnige hoekjes zijn maar ook schaduwpartijen en -belangrijk- dat je alle giftige troep uit je tuin houdt. Ik kan lange tijd kijken naar een mooie bloem maar dezelfde bloem wordt nog zoveel mooier als er een hommeltje of een koninginnepage op zit.

Een tuin zie ik dus als een prachtig decor voor een ontspannend buitenleven voor de mens maar dus ook als luxe-gastenverblijf  voor alle wezens rondom ons. Een tuin moet een van leven bruisend geheel zijn, geen steriele artsenpraktijk. Bij de ontwikkeling van mijn tuin had ik geen plan wel een idee: mijn-ideale-wereld in miniformaat. Het is een proces dat zijn tijd nodig heeft en waar wat jaren overheen gaan, heb dus wat geduld, maar geniet ervan."

ecoduct op dit moment

Vier jaar geleden, ook tijdens de zomervakantie, flanste ik met het hout van enkele gerooide bomen een brug in mekaar die een afscheiding vormt tussen het bosje en onze vlindertuin. De basis van dit alles is een nog levende stam van een kerselaar die voor de stevigheid zorgt. Aan de zonzijde groeit de sterke klimroos 'Bobby James' die het prima doet en een ongelofelijke insectenmagneet blijkt te zijn. In de zichtas van het tuinpad staat een bloemkornoelje en een groep pluimhortensia's. Ze werden geplant op de voedzame plek van de allereerste composthoop maar hebben momenteel toch duidelijk te lijden onder de aanhoudende droogte, wat geldt voor alle pluimhortensia's in onze tuin. Aan de schaduwzijde groeit een klimop die de nog levende stam mooi aankleedt. De vele spleten en kieren tussen en in het hout vormen een informeel insectenhotel en de merel broedde er in een holte onlangs nog 4 jongen uit.

Zo'n ecoduct leeft. Het gebruikte hout vergaat langzaamaan waardoor de gestapelde wanden beetje bij beetje naar beneden zakken. Hierdoor zijn er wel wat onderhoudswerkzaamheden aan zo'n constructie. Nog meegenomen is dat deze brug, die één geheel vormt met een meterslange houten knuppelmuur, de koude noordenwind buffert waardoor het voor ons en de vlinders comfortabel vertoeven is.

camouflagemeester

Groen heeft vele tinten maar hij weet ze wel goed uit te kiezen.

hé lieveling!

Opgeschrikt door mijn wandeling in de voortuin, vloog deze (blijkbaar) dagactieve nachtvlinder op naar een blad in de schaduw. Vaak vliegen nachtvlinders naar de onderkant van een blad zodat je ze niet meer ziet zitten maar deze had zich mooi in het zicht neergezet. Met behulp van wat foto's (bovenstaande is 180° gedraaid) en de Tirion Veldgids 'Nachtvlinders' kon ik, volstrekt leek in deze kwestie, de vlinder snel gedetermineerd krijgen als 'lieveling'. De doorlopende streep van vleugelpunt tot vleugelpunt en daarboven 2 kleine vlekjes maakten dat deze herkenning niet zo moeilijk was. Het is, lees ik, een heel agemene nachtvlinder (zeker in Antwerpen en Limburg) met de zuring en duizendknoop als waardplant voor zijn rupsen.

peulen

De blauwe regen met roze bloemen aan de vijver heeft zijn peulen met zaden reeds gevormd. Zij hangen nu net boven de zitbank wat bovenstaand beeld oplevert. Op de foto zie je ook: Darmera peltata (rechtsonder), Acanthus mollis (linksonder), kattenstaart (midden links), Lavatera (midden midden), koninginnenkruid (midden rechts) en een over het pad hangende sierappel (boven links).

de beklimming van de Limburgse Alpe d'Huez

Grijs weer, dichte bewolking en af en toe een regenbui, tesamen de perfecte ingrediënten om de mijnterril van Beringen te beklimmen. Met wat geluk passeren er fantastistische wolkenformaties en evangelische lichtbundels van een doorbrekende zon om enkele magistrale taferelen op foto vast te leggen. Helaas gebeurde dat niet, zodat er niets anders opzat dan 'er het beste van te maken' en te genieten van de klimpartij, de knappe uitzichten en de pioniersplanten op de voormalige afvalberg van de steenkoolwinning. Daar het bordje 'mijnterrilwandeling' de mensen bracht naar een quasi onoverwinbare en dubbele afsluiting (toerisme Limburg denkt dat alle toeristen paracommando's zijn?), liep ik helemaal alleen rond op de Limburgse Alpe d'Huez. Omheiningen of afspanningen overwinnen is voor de gewezen milieu-activist een koud kunstje. Waar een wil is, is altijd een weg.