op naar 2020

Beste wensen voor 2020

Het is een uitzonderlijk zachte laatste dag van het jaar. Op dit moment lopen de kinderen van het dorp van deur tot deur. Ze zingen een kort nieuwjaarsliedje, openen hun snoepzak en krijgen van de inwoners wat lekkers en hup, op naar de volgende deur.

In mijn kindertijd liepen in onze straat enkele honderden kinderen, vaak bibberend van de kou ondanks de warme mutsen en sjaals. Hier en daar werd je binnengeroepen om even aan de warme stoof gaan te zitten en wat warme chocolademelk te drinken. De 'verworven snoepbuit' stelde niet zo heel veel voor: koekjes met suikerglazuur, koetjesreep, nicnacjes, mandarijnen en appelsienen, heel soms een halve of een hele frank. Simpele dingen maar - en daar was het om te doen - vooral heeeeel veel. Zo zwaar was de zak dat ik dacht 'dit krijg ik nooit op' ... maar de zak was rapper leeg dan gedacht. Goed voor de tandjes was het zeker niet.

Tegenwoordig geven de mensen, als ze er nog voor thuis blijven, totaal andere dingen en dat heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat er nog nauwelijks kinderen op de been zijn. Jaar op jaar minder en minder zangertjes. Het lijkt erop dat de kinderen van tegenwoordig niet meer uitkijken naar een gevulde snoepzak. De kasten thuis puilen vaak zo al uit van chocolade, chipszakken, ijsjes, wafels en noem maar op. Nieuwjaarzingen valt ook zo slecht. De sint en kerstman zijn nog maar pas de deur uit.

Als ze dan toch nog willen stappen en "zingen", dan sparen ze hun energie voor in de namiddag. Dan kunnen ze in het tijdelijk verkeersvrij gemaakte centrum van het dorp hun slag slaan. Alle huizen tegen mekaar. Nauwelijks een poot te verzetten. Op een halfuur zingen ze hier meer bij mekaar dan op 2 uur slenteren in een langgerekte straat als de onze. Tradities hebben plaatsgemaakt voor een nuchtere, economische berekening. Zelfs de kleuters van tegenwoordig kunnen al een kosten-batenanalyse maken.

Ook sociale vervreemding heeft er mee te maken. Excuses hiervoor, de softie-zeurpiet in mij wordt even wakker. Gaan zingen? Een nieuwjaar wensen? Bij wie? Mensen kennen mekaar niet meer. De voordeur dient niet meer om open te doen maar om de anderen buiten te houden.

Toch houd ik me eraan om jullie allemaal een vredevol en gezond 2020 te wensen. Geniet van je familie en al het schoons rondom je. Blijf het opnemen voor de zwaksten en de kostbare dingen zonder stem: de natuur, de dieren en het leefmilieu. Laat je voordeur zijn werk doen. Ze sluit maar kan ook open.

schijnridderzwam

Geplukt exemplaar toont duidelijke trechtervorm

In de dikke strooisellaag van het gekapt dennenbos vond ik vandaag enkele groepen gekrulde en trechtervormige paddenstoelen. 't Is bijna nieuwjaar en dan doet dat toch vreemd aan om nieuwe paddenstoelen te vinden. Enig gezwam is mij niet vreemd maar het determineren van zwammen is voor mij nog steeds onzeker terrein. 

Verschijningsvorm in onze tuin

Tegenwoordig zijn er apps en webstekken die afbeeldingen automatisch op naam brengen en tegelijk de graad van zekerheid meegeven. De onderste foto e.a. groepsfoto's leverden onzekere resultaten op. Na het plukken van één paddenstoel en het uploaden van de detailfoto (zie boven) gaf waarnemingen.be 90% zekerheid: de roodbruine schijnridderzwam (vroeger trechterzwam). Wat leesvoer daaromtrent bevestigt dat de vruchtlichamen van deze zwam in de winter terug te vinden zijn.  Moest een kenner ter zake de determinatie kunnen bevestigen, zou me dat plezier doen. 

kleine knotswesp

Zodra het bijtje het bamboestokje verlaat, dringt de kleine knotswesp binnen.

Deze waarneming van de "kleine knotswesp" dateert van 26 juni 2019 maar de determinatie werd nog niet zo lang geleden bevestigd door iemand van waarnemingen.be. Zonder volledige zekerheid wil ik niks op het internet zwieren vandaar. Ik trof op een hete dag een vijftal aan in ons bijenhotel waar metselbijen op dat moment eitjes aan het leggen waren.

De kleine knotswesp parasiteert o.m. op tronkenbij. Door het indringen van de bamboestokjes door de kleine knotswespen zijn de ingangen en hun lijven besmeurd met geel stuifmeel. Stuifmeel dat bedoeld was voor de larven van de bijtjes. Tronkenbijen durven zelf ook wel stuifmeel stelen uit het nest van soortgenoten. Men verwacht dat het voorkomen van kleine knotswespen zal toenemen omdat meer en meer natuurliefhebbers bijenhotels bouwen.

kleine knotswesp op bijenhotel

lidmaatschappen

Regendruppels op pruikenboom

Het einde van het jaar is de periode dat hier de lidmaatschappen van een aantal verenigingen worden vernieuwd. Ja, naast een heleboel giften omdat we willen dat de begunstigde organisaties kunnen verder werken, zijn we ook lid van diverse verenigingen. Zo zijn we al lang lid van Vogelbescherming Vlaanderen onder meer omdat zij een belangrijke kritische stem verkondigen in het jachtdebat. Ook van VELT zijn we graag lid. Het is onder hun vleugels dat wij deelnemen aan het opentuinenweekend in juni. Natuurpunt en Groen horen er ook bij. Ik was ooit zelf groen gemeenteraadslid (1989 - 1994) en sinds de laatste gemeenteraadsverkiezingen is Dirk Camps de groen stem in Tessenderlo. Er beweegt terug wat en dat is hoopgevend.

Nieuw zijn mijn lidmaatschappen van Open Monumenten en Landschap v.z.w. al ben ik van deze laatste ooit al even lid geweest. Ook zij hebben een mooi tijdschrift en met de actie "Welkom Wolf" wijzen zij er terecht op dat de aarde er niet alleen is voor de mens maar dat alle schepsels recht hebben op levensgebied. De wolf hoort erbij en dat vind ik een mooie zienswijze. Als er één "predator" is die voortdurend over de schreef gaat én moet beheerst worden, dan zal dit zeker niet de wolf zijn. Meer (wilde) natuur is van levensbelang.

Met de familie zijn we ook coöperant van de Triodos Bank en Ecopower. Zij doen dit prima dus blijven we samen 'zaken' doen.

juweelorchidee

Juweelorchidee - Ludisia discolor

Alhoewel de binnenplanten het terrein van die van ons zijn, heb ik deze week toch zelf een kamerplant gekocht. Voor nog geen 4 euro schafte ik me een orchidee aan omdat ik het generfde blad zo mooi vind. De onderkant van het blad heeft daarenboven een duidelijke rode gloed. Heel apart. Ja, er staat ook een ranke tros witte bloemen in maar naast al die andere bombastische orchideeën in de winkel zijn ze heel bescheiden en niet meteen een lokaas. Nog bijzonder aan deze Ludisia is dat deze orchidee van nature geen epifyt is maar in de grond groeit zoals onze inheemse orchideeën. In China en zuidoostelijk Azië wordt hij gevonden in bossen en op rivieroevers. De plant werd meteen goedgekeurd door de bazin des huizes.

wat droeve Kerstmis

Het feest was geslaagd en het eten dat ik prepareerde voor de gasten was lekker. Doch was Kerstmis 2019 ook een dag met droefenis. Omstreeks 13.30 uur, net op het moment dat het volk aan de preisoep begon, overleed onze kat. Dit gebeurde in familiekring, warm ondergestopt op een zachte poef.

Meer dan 18 jaar was ze bij ons. We zagen het aankomen en hebben haar de laatste weken bijzonder vertroeteld. Ze kreeg een mooie begraafplek in de tuin, naast het konijn.

bijzondere waarnemingen

grote wolbij

Mijn blog werd vandaag uitgebreid met een nieuwe pagina: "bijzondere waarnemingen". Je vindt deze pagina bovenaan, naast homepage, blogosfeer en contact & copyright. Ik probeer hier alle wat aparte waarnemingen uit onze ecologische tuin te verzamelen inclusief een link naar een gepubliceerde foto of blogpost. Er is nog wat werk aan maar het begin is gemaakt.

De grote wolbij (hiernaast) is zo'n recente vondst. Je staat versteld wat er allemaal opduikt en dat gewoon door de natuur een kans te geven en vergif uit je tuin te bannen.

Hallgrímskirkja

Foto: Sara Rutten

Als men mij de hoogtepunten van 2019 zou vragen, denk ik dat ik uitkom bij de allereerste verschijning van de kleine ijsvogelvlinder en de keizersmantel in onze tuin. De kleine parelmoervlinder en het bruin blauwtje verschenen ook - op 22 juli om precies te zijn - maar zij lieten zich eerder al eens zien. De grootste zeldzaamheid was ongetwijfeld de wekenlange aanwezigheid van een paar Sphex funerarius op de wilde marjolein.

Voor de huisgenoten, meer bepaald die van ons en de 4 kinderen,  zijn dat allemaal zaken die vallen onder de noemer 'tof voor u'. Zij hebben een resem andere hoogtepunten waaronder ongetwijfeld hun zelf uitgedokterde trip naar IJsland. Met een gehuurde Toyota-jeep trokken ze het hele eiland rond en vergaapten ze zich aan al dat overweldigend natuurschoon. Ik heb de foto's gezien en het zal heel zeker de moeite waard geweest zijn.

Foto: Sara Rutten - standbeeld Leif Eriksson.

Ik gaf ze de kleine tip mee om zeker de Hallgrimskirkja in Reykjavik niet te vergeten... en zo geschiedde. Deze kerk is het hoogste kerkgebouw van IJsland en werd ontworpen door architect Samuélsson. Net zoals Gaudi zijn Sagrada Familia slechts heel prematuur heeft kunnen begeleiden, heeft ook Samuélsson nooit zijn voltooide kerk gezien. De Hallgrimskirkja was klaar in 1986... toen was de architect reeds 36 jaar dood. Wie IJsland bezocht, ziet meteen waar de architect zijn inspiratie vond: de indrukwekkende basaltzuilen. Je kan er ook een vulkaanuitbarsting of geiser in zien.

Voor de zoon was er een wel heel apart hoogtepunt in IJsland. Hij was vroeger erg into schaken, in het bijzonder de prestaties en fratsen van Bobby Fischer.

Het IJslandse parlement heeft Fischer in 2005 de IJslandse nationaliteit gegeven. Op 64-jarige leeftijd overleed Fischer in het ziekenhuis van Reykjavik en werd hij begraven in het kleine kerkje van Laugardælir.

Jo bezocht het graf van zijn held en ook het museum, daar in de buurt, werd niet vergeten.

nieuw mobieltje

Na héél veel jaren trouwe dienst heb ik mijn GSM opgeborgen en vervangen door een nieuw mobieltje. Weggooien doe ik dat oude ding niet want het werkt nog, alleen staat er een kruis over het scherm en hapert de oplaadkabel. Het blijft straf dat de originele batterij nog steeds naar behoren functioneert. Hopelijk gaat de nieuwe even lang mee. Het blinkend ding kostte me 53 euro en zodra ik een micro-simkaart heb stel ik hem in gebruik. Over de kleurenkeuze was er thuis wel wat te doen. De 5 andere gezinsleden vinden het blauw - 'azuur' volgens de folder - maar niks maar ik vind het zelf best oké. De rode variant is ook nog te doen, de andere beschikbare kleuren zijn saai tot lelijk.

de eerste toverhazelaars

De eerste bloeiende toverhazelaars geven present. Dit jaar zijn het een roodbloemende Hamamelis (een rondslingerend exemplaar op de kwekerij zonder etiket) en de paarsrode Hamamelis vernalis 'Amethyst' die de spits afbijten. Deze laatste heb ik nog niet zo lang. Ik kocht hem voor de uitzonderlijk mooie herfstverkleuring van de bladeren. De bloemen zijn eerder onopvallend en zitten grotendeels verscholen onder het bruine blad. Voor het eerst heb ik ook zaden geoogst - van 'Westerstede' en 'Arnhem' - en op een veilige plek in de grond gestoken. Of dit lukt, moet nog blijken maar alle bekende tuinvariëteiten, de vele Hamamelis x intermedia, zagen op deze manier het levenslicht. Met deze bloei van de toverhazelaars is de cirkel weer helemaal rond en begint het nieuwe tuinseizoen.

Hamamelis vernalis 'Amethyst'

Andere heesters die hier momenteel in bloei staan zijn de geurende Viburnum bodnantense 'Dawn', de winterjasmijn, de aardbeiboom en de Chimonanthus praecox (winterzoet). Maar ook het roosje 'Mini Love' kent een herbloei en hier en daar staat zelfs de judaspenning nog in de bloemen. Ook de neuzen van de paasbloemen (narcis) en de boshyacinthen duwden zich reeds door de grond.

Voor de liefhebber: fotoverslag Hamamelisfeesten Kalmthout 2012

fruitbomen

De tuin werd de voorbije maanden grondig aangepakt. 't Was van moeten. De droogte, de hitte, de letterzetter, .... je weet het intussen wel. De positieve kant van dit morbide verhaal is dat er veel plantruimte ontstond waar ik me eens goed heb kunnen laten gaan. Op de beste plekken staan vandaag laagstam- en halfstamfruitbomen van appels, pruimen, peren e.a. maar geen kersen of krieken. Daar waag ik me niet meer aan. Het was altijd iets. De liefde tussen de kersen en mijn Kempische zandgrond is er gewoonweg niet.

Vooraleer tot de aanschaf over te gaan, heb ik me goed ingelezen. Er zijn wel wat issues waar ik rekening mee wilde houden: bloesemtijd, bestuiving, kleur van het fruit, de smaak, ziektegevoeligheid, ... zelfs de herfstverkleuring van het blad is bij mij een criterium. Uiteindelijk ziet mijn nieuwe aanwinst van eetbaar fruit er zo uit:

• Appel: Reinette Sans Pareil, Calville Blanche d'Hiver, Elstar, Court Pendue Noir, Bramley's Seedling en Reinette Ananas.
• Peer: Winternelis en Rode Williams. Ook de Nashipeer Niitaka wordt uitgeprobeerd.
• Pruim: Reine Claude d'Oullins en de zelfbestuivende 'Victoria'.
• Hazelnoot: enkele veredelde soorten werden aangeplant.
• Druif: Parel van Zala
• Kiwibes: Ik koos voor de tweeslachtige Issai
• Blauwe Honingbes 
• 'Wilde Perzik': voor het laatste plantgat koos de jarige dochter een 'platte perzik' (Prunus persica 'Saturn'). Die gaat vandaag de grond in.

Dit wordt ongetwijfeld boeiend om te volgen en er wordt nu al nieuwsgierig uitgekeken naar de bloesemperiode. Even interessant zijn de vele zaailingen van appels die ik overal ontdek. Ze worden allemaal behouden en -wie weet- zit er wel een 'specialletje' tussen. Het levensverhaal van de Bramley's Seedling, waarvan de moederboom nog steeds leeft en bezocht kan worden, werkt heel inspirerend. Bij deze wil ik ook nog mijn loftrompet steken over de Nationale Boomgaardenstichting. Knap werk dames en heren!

wat anders

Je merkt het zelf. De lay-out van Muggenbeet is grondig vernieuwd. Blogger biedt al een tijdje sjablonen (themes) aan met een wat modernere look en eentje daarvan wist me wel te bekoren: de Soho Red. Dit betekent afscheid nemen van een vertrouwd beeld en geautomatiseerde manoeuvres. Een onwennig gevoel kwam in de plaats en zelfs eventjes in paniek geraken: 'hoe werkt dit hier?', 'waar kan ik dit?', 'hoe oogt het op een smartphone?'....

Blogger verzekert me dat ik me daar allemaal geen zorgen moet over maken. Alles zou in orde moeten zijn. We zullen dit maar geloven. Na wat kleine personalisaties duwde ik gisteren op de verlossende knop 'Toepassen op je blog'. Het resultaat is wat je ziet. Het is niet beter maar eens wat anders.

Daar ik jullie reacties erg waardeer, staan ze prominent in beeld aan de linkerzijde. Mogelijks veranderen er de komende dagen nog wat details maar dit is verder onbelangrijk. Blijf je vooral thuis voelen. Uiteindelijk is het allemaal maar amusement.

judasoor

Judasoor op boomstronk

Op dit moment zijn er 2 interessante zwammen in de tuin. Er is een grote groep gele trilzwam in een stervende lijsterbes en op een heel oude wortel van haagbeuk huist een kleine groep echte judasoor. Door de vele regen zien ze er heel vitaal uit. Het laatste wat in mij opkomt, is het opeten van de judasoor en toch lees ik dat hij in de Oosterse keuken op het menu staat. Ook kunnen er stammetjes met broed van judasoor gekocht worden. Zelf houd ik het bij voelen en bewonderen. Toch knap hoe de natuur zijn stervelingen opruimt.

een buis per dag

boomklever aan voedersilo

Elke dag een buis vol vogeleten dat in de hongerige maagjes van onze tuinvogels verdwijnt. Het is heerlijk om ze bezig te zien. Vogelvoer, dat is nu nog eens een zinvolle en leerrijke investering! Van de 2 zwarte mezen die dagelijks meesmullen, kon ik er eentje in een sierlijke pose fotograferen. De boomklever is er ook terug bij (boven) en voor heel wat mensen die bij ons op bezoek komen, is het de eerste maal dat ze deze kleine spechtachtige van zo dichtbij te zien krijgen. De ijsvogel kreeg ik nog niet gefotografeerd, daarvoor is zijn verschijningsfrequentie te beperkt. Ook zag ik vandaag een blauwe reiger. Hij zat op een dikke tak van een grove den, loerend naar een van onze poelen. Vis zit er niet op maar kikkers ongetwijfeld wel. 

Zwarte mees met zonnebloempit

je bent welkom