bezoek aan Hundertwassers biertoren

Hundertwassers biertoren bij Brouwerij Kuchlbauer in Abensberg 

Grensovergang Passau is voor reizigers geen onbekende want van hieruit is het zowat dé toegangspoort naar Wenen, Bratislava en Boedapest. Bij de terugkeer van onze zomerreis, die wat anders verliep dan gepland, passeerden we er ook richting Regensburg en Nürnberg. In plaats van holderdebolder oneindig veel kilometers te vreten, deden we het dit jaar rustig aan. Halverwege de rit boekten we een overnachting in studentenstad Erlangen zodat we in Regensburg de autsnelweg konden verlaten richting München, met als doel: de biertoren van Hundertwasser in het Beierense Abensberg. Eén van de weinige Europese gebouwen van Hundertwasser die we nog niet bezochten. 

Spiegels aan het kelderplafond

De rit naar Abensberg deed ons verzeilen tussen de immens grote hopvelden die de vele Beierense bierbrouwerijen bevoorraden. De GPS bracht ons feilloos naar de ruime parking van bierbrouwerij Kuchlbauer waar de toren zich bevindt. Wie de 'Turm' van Hundertwasser binnenin wil bezoeken, dient een betaalde rondleiding te volgen. Omdat we geen zin hadden om gans de geschiedenis van de brouwerij en het brouwproces in het Duits te horen prevelen, kregen we 't aan de balie geregeld om aan te sluiten bij een groep wanneer deze de overbodige zaken achter de rug hadden en richting inwendige toren vertrokken. Aan dezelfde prijs evenwel anders zouden we, vermoed ik,  een nieuw arrangement in het leven roepen waarbij de brouwerij er maar voor spek en bonen bijloopt. Daarvoor is de fierheid té groot.

Kleurrijke scheve pilaren zoals in Osaka, Japan

De vraag die vele Hundertwasserfans zich stellen, mezelf inclusief, is in hoeverre deze toren nog een Hundertwassercreatie kan en mag genoemd worden. Laat er geen twijfel over bestaan, de toren staat op de officiële lijst van Hundertwassercreaturen en je vindt hem eveneens op de succesvolle jaar- en verjaardagskalenders waarmee Hundertwassers nalatenschap optimaal wordt aangewend om het geld te laten rollen. Maar er zijn ook de naakte feiten:

In maart 1999 wordt er tussen de eigenaar van de brouwerij en Hundertwasser een akkoord gesloten. In Nieuw Zeeland maakt Hundertwasser op 4 januari 2000 een eerste ruwe schets met wat bouwaanwijzingen. "De toren moet door zuilen zoals in Osaka gedragen worden", schrijft hij erbij. Iets meer dan een maand later, op 19 februari 2000, overlijdt Hundertwasser. Door een conflict tussen de brouwerij en het stadsbestuur, dat uiteindelijk resulteerde in het terugbrengen van de bouwhoogte naar 35 meter in plaats van de voorziene 70 meter, wordt de eerste steen pas gelegd op 23 april 2007. In januari 2010, zo goed als tien jaar na het overlijden, wordt de toren voor het publiek opengesteld. Men kan dus gerust stellen dat Hundertwasser, in eigen persoon, zo goed als niet betrokken was bij de realisatie van de Biertoren. Maar toch....

typisch Hundertwassertoilet in de biertoren

De bierbrouwerij wist via de voorzitter van de Hundertwasserstichting Joram Harel, architect Peter Pelikan te strikken voor het ontwerp en de bouwbegeleiding van de toren. Pelikan is de stadsarchitect van Wenen die ook betrokken was bij de realisatie van het overbekende Hundertwasserhuis. Hij kent als geen ander de visie en wensen van Hundertwasser want hij heeft er zo'n 20 jaar "harmonischer Zusammenarbeit" met hem opzitten. 

De 2 jongste dochters bezig aan de beklimming van de toren

Bij de opening van de toren vergeet Pelikan niet erop te wijzen dat 'zonder de creativiteit en onconventionele werkstijl van keramieker Claus Beckert en tegelzetter Florian Schwaiger de toren bijlange zo mooi niet zou geworden ziijn'. Uiteindelijk geldt dit voor alle Hundertwassergebouwen: het zijn de vele handarbeiders die de sprookjesachtige schoonheid creëren, maar de toch wel bijzondere ideeën komen van Hundertwasser. In Abensberg is dit niet anders. Mijn aanvankelijk wantrouwen (ik zag vooral lelijke foto's) was meteen verdwenen vanaf het moment dat ik de toren in levende lijve zag. Moest Hundertwasser bij de bouw nog geleefd hebben, hij zou tevreden geweest zijn. De foto's bij dit artikel illustreren dit. Alle kenmerken van Hundertwassers bouwstijl komen terug en ze werden met verve en oog voor detail uitgevoerd. Bijzonder is, zoals het bij een bierproducent past, dat opvallend veel  flessenbodems en bierkannen verwerkt werden.

even poseren in de 'Biergarten' nu ik er toch ben

De bouw (en bekostiging) van dit betoverend bouwwerk heeft de brouwerij geen windeieren gelegd. De Biergarten, die ook gratis toegankelijk is, zit behoorlijk vol en de rondleidingen kennen een groot succes. Het allerlekkerste witbier van de brouwerij werd herdoopt in 'Turmweisse' en er werd zelfs een speciaal bierglas naar de vorm van de toren ontwikkeld. Bij de inkomprijs is een gratis consumptie en gebak inbegrepen, hét moment om het witbier eens uit te proberen. Vanop het openluchtterras in de mooi gekasseide tuin zit je vlakbij de toren. Je weet meteen waar naar te kijken.

detail van boomhuurders en groendak

Het onderste gedeelte, de rijkelijk aangeklede zuilen die verder lopen in de rode betegeling om tenslotte bekroond te worden door schitterende gouden bollen (zie foto), is mijns inziens veruit het mooiste stuk. De aanplanting ziet er evenwel niet echt vitaal uit en zeker de zogenaamde boomhuurders, bomen die schuin uit de ramen steken, zijn op sterven na dood. Ze missen duidelijk wat aandacht en verzorging. Ook binnenin zit het mooiste gedeelte helemaal beneden - de kelder is echt overrompelend schoon afgewerkt -  terwijl het naar boven toe wat schraler wordt. Toch heeft ons bezoek aan dit Hundertwassergebouw ons aangenaam verrast. Ook mijn medereizigers vonden het een knap bouwwerk. Zoals dat met alle bouwwerken van Hundertwasser het geval is, zet ook de Kuchlbauer-Turm de stad en de regio op de kaart.

de trap naar de gouden koepel

Op de parking rijst intussen een ander scheef en schots bouwwerk ('Kunsthaus') uit de grond. 't Is zelfs al bijna klaar zo te zien. Een poging tot... meer niet. Ik vind het zelfs lelijk. Hier heeft Hundertwasser dus echt niets mee te maken! Vergeet bij het vertrek niet om ook het winkeltje te bezoeken (daar waar je ook je inkomticketten koopt). Je kan er een kartonnen doos kopen met 6 halveliters Turmweisse met bijhorend glas. Tevens is er ook voor een aardig prijsje een mooi geillustreerd boek te verkrijgen met alle details over de toren. Dat de fiere bouwheer hierin té vaak met zichzelf pronkt, daar moet de Hundertwasserfan maar het zijne over denken. Maar fier op de toren, dat mag hij zijn.