de Amerikaanse eik doet 'm

bospad nabij het klompenmuseum (Hoeve Den Eik-Laakdal)

Zowat overal waar ik mijn natuurwandelingen doe, wordt de Amerikaanse eik gerooid. Ik begrijp de argumentatie daarachter: het is een exoot, elk eikeltje kiemt, andere bomen moeten het onderspit delven en naar dierenleven toe is het ook geen voltreffer.

 En toch blijf ik het een bijzonder mooie boom vinden. Ook als Natuurpunter en VELTer. Zeker deze dagen komt dat esthetisch aspect van de Amerikaanse eik tot zijn recht. De mooie rode herfstverkleuring van het blad heeft geen gelijke in het bos. Geel, ros en bruin genoeg maar dat schitterend rood komt haast altijd van de Amerikaanse eik of van de Amerikaanse vogelkers, ook eentje dat de kop wordt ingedrukt.

Voor herfstkleurliefhebbers als ik is dat extra rood in het bos of in een struweel een meerwaarde. Als het er niet meer is, voel ik dat aan als een verlies. Vandaar dat ik deze boom wat meer respijt zou willen geven. Selectief gedogen in plaats van meedogenloos uitroeien.

Schoonheid of kleurenpracht, het zou wat zwaarder mogen doorwegen op de weegschalen van de kettingzaag en het hakbijl. Op mijn mooiste herfstfoto's prijken vaak spatjes, lijnen, wolken of vlekken knalrood.  Af en toe is het van een lijsterbes maar meestal van de Quercus rubra, de Amerikaanse eik. Ook bij bovenstaande foto maak ik de bedenking: wat zou de foto nog zijn zonder de lauwerkrans van de Amerikaanse eik?

mooie kleuren in de ijzerzandstenen Wetsberg ...
vanwege de Amerikaanse eik en de Amerikaanse vogelkers

inzoomen op de herfst

klassieke herfstfoto

Gisteren: stevige wind met af en toe een regenvlaag. Ideaal om een herfstwandeling te ondernemen. Mijn vader moest niet lang nadenken of hij meeging. We stapten richting Boshuis, één van de mooiste stukken Looise natuur en niet voor niks de plek waar onze watermaatschappij haar drinkwater oppompt. Een frisse kop halen en bewegen waren de hoofdbedoeling en tussendoor nam ik wat herfstfoto's. Een twintigtal, wat uitzonderlijk weinig is maar ik wou mijn compagnon ook niet te zeer op de zenuwen werken.

Door de strakke wind gaat het nu snel: de bomen kalen zienderogen en de herfstkleuren liggen dik gezaaid langs de wandelwegen en in de grachten. Graag had ik ergens een lucht vol vliegende, kleurrijke bladeren ingeblikt maar het mocht niet zijn. Met mondjesmaat kwam er hier en daar een blad los, het gros was al gaan vliegen met de nachtelijke rukwinden. Maar je moet het stellen met wat zich aandient. Soms is er evenwel meer dan je denkt.

ingezoomd op de takken van de boom

De 2 foto's hierboven werden op dezelfde plek gemaakt. De klassieke foto van een wandelaar in een herfstkader bovenaan en vervolgens ingezoomd op de linkse takken van de eik in het midden van de foto. De meeste bladeren zijn er al afgeschud maar de resterenden zijn allemaal oranjebruin verkleurd (goed contrast) en wijzen stuk voor stuk dezelfde richting uit, gestuwd door de wind. Voorzien met een eigentijdse kader (met dank aan de dame achter Groene Schatten voor het doorspelen van de website waar je dat kan fiksen zonder Instagram) krijg je toch een smaakvolle foto. Op korte tijd vonden - tot mijn verbazing - meer dan 20 mensen dit een leuke foto op Muggenbeet/Facebook.  

Al die bladeren op de grond zijn trouwens een godsgeschenk voor de ecologische tuinier. De paden, de zitplekken en de speelweide worden deze dagen door mij met de hark en keerborstel 'proper' gehouden, niet omdat ik het netjes wil hebben maar wel omdat bruin materiaal verteert tot de perfecte compost. Mijn hoop groeit deze dagen in een snel tempo. 

spiegelvijver Averbode

reflectie van het abtskwartier

Ik heb het op mijn blog al enkele keren over de spiegelvijver van de abdij van Averbode gehad. Er werden al wat foto's getoond van de werkzaamheden (deze bijvoorbeeld) maar het eindresultaat had ik nog niet op Muggenbeet gezwierd. Omdat ik gisteren mijn fototoestel toch op zak had, ben ik even de abdij binnengewandeld om wat beelden te schieten. Het was op dat moment nog redelijk mistig - én vroeg - maar de weerspiegeling was goed genoeg om er een geslaagde foto van te nemen. De rechte lijnen van het abtskwartier lenen zich daar ook toe. Mooi meegenomen is het groepje oranje herfstbladeren dat door de zachte stroming naar de afvoergoot gedreven is. Het was vast en zeker een gedurfde transformatie van het binnenplein maar de norbertijnen mogen tevreden zijn met het eindresultaat.

(Het Nieuwsblad heeft van deze reflectie een schitterende nachtopname.)

grazers

Kudde Kempense schapen grazend voor Natuurpunt
(klikken op de foto voor een heel groot formaat)

Mistig en zuur. Zoals verwacht kwam ik vandaag geen mens tegen op mijn boswandeling. Tot daar een 200-tal schapen en 2 herdershonden opdoken. Vanop een verhoogde kant, gezeten in een plooistoel, keek de schaapsherder toe. Een korte babbel leerde me dat de schapen voor Natuurpunt 'werkten' en dat ze 's nachts in het bos sliepen. "De goesting om te begrazen is er wat uit en af en toe verdwijnt er ook wel eens eentje", zei de herder. 

familienieuws

 Deze herfstfoto die ik vanmiddag nam aan de spiegelvijver van de norbertijnenabdij in Averbode, 

draag ik op aan nonkel Jef, de oudste broer van mijn vader. 

Hij is vorige avond overleden. 

Mijn oprecht medeleven aan alle naasten.

tandpijnkapelletje

(klikken op de foto voor een groter formaat met betere kwaliteit)

In het wandelgebied Averbode bos en heide, tussen de Turnhoutsebaan (weg Veerle - Diest) en de abdij van Averbode, hangt het tandpijnkapelletje aan een linde. Van hieraf vertrekt een dreef die je recht op recht tot bij de norbertijnenabdij brengt. Aan de voet van de linde kan je je neerzetten op een houten bank. Veel stelt het allemaal niet voor maar de kracht schuilt hem in de eenvoud. Dat mensen zich erdoor aangesproken voelen, blijkt uit de vele foto's die er van het tandpijnkapelletje worden genomen.

Ik waagde me er ook al eerder aan maar het resultaat was povertjes. De foto verscheen wel een keer in een heemkundig tijdschrift maar -om eerlijk te zijn- de achtergrond had ik hierop volledig weggetoverd. Als de zon schijnt, is het niet gemakkelijk om zonder toepassing van HDR de boom met het groene hangkapelletje en het decor qua kleur en belichting in een goede balans te krijgen. Op automatische stand krijg ik met mijn pocketcamera gegarandeerd een witte vlek achter de linde of een te donkere boom waarop Apollonia niet meer te herkennen valt.

Dat moest beter kunnen. Met wat uitzoeken op witbalans, belichtingscompensatie en ISO kwam uiteindelijk een beeld op mijn camera (zie foto) waarmee ik tevreden ben. Nog niet perfect maar toch al een flinke stap voorwaarts in de goede richting. Het ros van de varens, het heldergeel van de pijpenstrootjes, de groeven in de boomschors en het groen van de lindebladeren staan erop zoals ik ze ook met het blote oog zag. Blijven oefenen. Volgende opdracht: de geweizwammetjes in de houtstapel. De foto's van gisteren durf ik niet laten zien.  Onscherp en dus geen details. Doeme toch.

Vogelaars

Ven in Averbode Bos en Heide

In mijn T-shirt en een open trainingsjasje wandelde ik gisteren op mijn eentje door Averbode Bos en Heide. Die 22° met bijhorend zonnetje liet ik niet aan mij voorbijgaan. Er waren er meer met dat gedacht want er was behoorlijk wat volk in de bossen. Ook een groepje vogelaars was present; ze verwachtten een grote trek buizerds over ons land. Op een zandduin vlakbij een ven hadden ze postgevat. Met goed gerief zo te zien. Of de buizerds gepasseerd zijn, weet ik niet. Zelf zag ik nauwelijks vogels overtrekken, wel hier en daar eentje opvliegen als ik te dicht in de buurt kwam. Verliefde koppeltjes die dachten iets uit te richten tussen de struiken, konden in ieder geval beter een andere dag terugkomen. Ik heb zo de indruk dat dat 'machinepark' op die duin héél gedetailleerd kan inzoomen. Geen tortelduifje dat aan hun aandacht ontsnapt.

vogelaars in actie

(update: Koen Leysen van Natuurpunt heeft me intussen het onvoorstelbaar resultaat van die telling doorgestuurd)

Sunburst

de valse christusdoorn (Gleditsia triacanthos 'Sunburst')
in zijn goudgeel herfstkleed

Net zoals de Gingko biloba verkleurt ook de valse christusdoorn (Gleditsia triacanthos 'Sunburst') helemaal geel in de herfst wat van hem momenteel een mooie blikvanger maakt in de tuin. In de zomer zorgt hij voor mooi gefilterd licht op je terras. Behalve het herfstblad is ook het ontluikend geel-groen blad mooi om te zien. Deze sierboom zet zichzelf nog extra in de verf als er ook een blauwe lucht is. Hij maakt zijn variëteitsnaam 'Sunburst' -alsof de zon plots doorbreekt- dan volledig waar. 

Alhoewel onze boom ongeveer 20 jaar oud is, hebben we nog nooit van die mooie kromme peulen gehad (en dus geen zaad). Toch hebben we bloemen genoeg, inclusief de vele hommels die er verlekkerd op zijn. In mijn vele tuinboeken en bomengidsen vond ik geen verklaring voor het ontbreken van de peulen. Op het internet, waar sommige auteurs bomen haast klinisch ontleden, vond ik wel het mogelijke antwoord. 

De bloeiwijze van de valse christusdoorn kan zowel éénhuizig als tweehuizig zijn. Dit betekent dat er bomen zijn waarop zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen staan maar dat er evengoed bomen zijn waarop ofwel mannelijke ofwel vrouwelijke bloemen staan. Ook dat hebben ze blijkbaar gemeen met de Ginkgo biloba. Voortgaand op de bloeiwijze die ik de voorbije zomer eens aandachtig bekeek, hebben wij een Gleditsia met enkel mannelijke bloemen en - zoals je weet - worden de zaden, na bevruchting, in de vrouwelijke bloemen gevormd. Jammer natuurlijk, want ook de peulen hebben hun sierwaarde. 

Naast de 'Sunburst' vind ik ook de 'Rubylace' een heel mooie variëteit. De jonge bladeren lopen hier roodbruin uit.  Toch iets apart. In onze voortuin heb ik voor deze Rubylace nog wel een plekje, daar waar ik dit jaar een zieke winterbloeiende sierkers heb moeten ruimen. Hij zal er beeldig staan. Goed om weten: de imkers geven de valse christusdoorn voor nectar en stuifmeel de maximumscore. Wat extra gezoem is altijd welgekomen.

vermolmd

Al maar goed dat bosbeheerders intussen begrepen hebben dat een vitaal bos zowel uit levende als uit dode bomen bestaat. Deze rotte en vermolmde boom is een speeltuin voor insectenzoekende vogels zoals de boomklever, de spechten en onze mezen. En esthetisch gezien is hij vooral een aanwinst voor het bos. Ik heb een stukje schors afgebroken en je verschiet daar toch van hoeveel beestjes je vindt. Ook de 'opruimers' onder de paddenstoelen hebben een vette kluif aan deze (voorlopig nog rechtstaande) boomstam. Om deze reden laat ik ook in de eigen tuin veel hout op een natuurlijke manier afbreken. Het levert me prachtige paddenstoelen op zoals elfenbankjes, korstzwammen en gelatine-achtige trilzwammen.

boswandeling

 Het herfstspektakel trekt zich op gang.

Voor natuurliefhebbers dient zich een mooie kleurrijke en sfeervolle periode aan. De herfstverkleuring van het bos is ingetreden en dat laat de romanticus in mij niet passeren zonder er met volle teugen van te genieten. Daarom trok ik gisteren nogmaals mijn wandelschoenen aan om de Asdonk-Dassenaardewandeling over te doen, dit maal in tegenovergestelde richting en met de vrouw erbij. Herfst staat voor mij gelijk aan bostijd, de modder en de diepe plassen, de vallende bladeren, de geur van rottend hout, het speuren naar paddenstoelen, het rood van het Amerikaanse eikenblad, het gekwetter van de staartmezen en het gehuil van de buizerd en af en toe een eikel die op je kop valt. Het mooiste seizoen om in te verdwalen.

Dreven in Dassenaerde

De wandeling brengt je door het westelijke gedeelte van de Vallei van de Drie Beken en je passeert natuurgebieden die door het Agentschap Natuur en Bos en Natuurpunt worden beheerd. Het meest verrassend zijn de vele imposante dreven in het gebied. De boomklever hoor je op verscheidene plaatsen en bij een groep sparren vloog een groepje kruisbekken op. We vonden een intacte grote parasolzwam, een opvallende verschijning, niet zozeer door zijn kleuren maar wel door zijn grootte en de tijgerprint van de ranke steel. Het is onze grootste plaatsjeszwam en het exemplaar dat boven de netels uitstak, zal dicht bij de 40 cm  geweest zijn. 

De komende dagen gaan de kleuren van het bos nog mooier worden. Het nodigt me alvast uit om de eigen tuin links te laten liggen en mijn blik op de wondere wereld te werpen. Grote stukken van onze gemeente zijn mismeesterd en definitief om zeep geholpen maar het gebied Dassenaerde-Asdonk is voorlopig nog uit het vizier van de verhardings-en verkavelingsmachinerie gebleven. Het bos mag hier nog bos zijn. Een bospad mag er bij momenten nog moeilijk toegankelijk zijn. Op het ritme van de seizoenen.

Als het geregend heeft, zijn er plassen. Prachtig.

Geef mij maar de modder en het slijk. Een mens hoort zich nederig te schikken naar het bos en niet omgekeerd. Steenpuin en gemalen beton: respectloos en hoe vaak niet het begin van een beweging die niet eindigt? Als een schimmel, niet te stoppen. Toch droog en proper? Och, sodemieter op. 

sporen in lijntjes

(foto genomen in de Nationale Plantentuin van Meise)

Geen opvallende bessen, zaden of vruchten bij de varens maar sporen, door het blote oog vaak niet waarneembaar. Toch is het niet minder fascinerend. Net zoals bij onze wilde tongvaren vormt ook deze tropische variant (foto) dunne lange lijntjes sporenhoopjes op de onderkant van het blad. In deze sporenhoopjes bevinden zich de sporendoosjes met de eigenlijke sporen. Valt zo'n spore op een geschikt substraat dan zal hieruit een voorkiem groeien. Deze voorkiem vormt vervolgens voorplantingsorgaantjes die in vochtige omstandigheden voor de bevruchting zorgen. Uit de bevruchte eicel, de zygote, groeit dan een nieuw varenplantje. Bijzonder ingewikkeld voor een simpele ziel als mezelf maar voor de vrouw in huis, nog uit de stal van het Leuvense Boerenkot, heel vertrouwde materie. Ik onthoud vooral dat de tongvaren behoort tot de familie van de Streepvarens en waarom dat zo is, maakt mijn foto wel duidelijk. Ik houd het graag eenvoudig.

bezoek aan Hundertwassers biertoren

Hundertwassers biertoren bij Brouwerij Kuchlbauer in Abensberg 

Grensovergang Passau is voor reizigers geen onbekende want van hieruit is het zowat dé toegangspoort naar Wenen, Bratislava en Boedapest. Bij de terugkeer van onze zomerreis, die wat anders verliep dan gepland, passeerden we er ook richting Regensburg en Nürnberg. In plaats van holderdebolder oneindig veel kilometers te vreten, deden we het dit jaar rustig aan. Halverwege de rit boekten we een overnachting in studentenstad Erlangen zodat we in Regensburg de autsnelweg konden verlaten richting München, met als doel: de biertoren van Hundertwasser in het Beierense Abensberg. Eén van de weinige Europese gebouwen van Hundertwasser die we nog niet bezochten. 

Spiegels aan het kelderplafond

De rit naar Abensberg deed ons verzeilen tussen de immens grote hopvelden die de vele Beierense bierbrouwerijen bevoorraden. De GPS bracht ons feilloos naar de ruime parking van bierbrouwerij Kuchlbauer waar de toren zich bevindt. Wie de 'Turm' van Hundertwasser binnenin wil bezoeken, dient een betaalde rondleiding te volgen. Omdat we geen zin hadden om gans de geschiedenis van de brouwerij en het brouwproces in het Duits te horen prevelen, kregen we 't aan de balie geregeld om aan te sluiten bij een groep wanneer deze de overbodige zaken achter de rug hadden en richting inwendige toren vertrokken. Aan dezelfde prijs evenwel anders zouden we, vermoed ik,  een nieuw arrangement in het leven roepen waarbij de brouwerij er maar voor spek en bonen bijloopt. Daarvoor is de fierheid té groot.

Kleurrijke scheve pilaren zoals in Osaka, Japan

De vraag die vele Hundertwasserfans zich stellen, mezelf inclusief, is in hoeverre deze toren nog een Hundertwassercreatie kan en mag genoemd worden. Laat er geen twijfel over bestaan, de toren staat op de officiële lijst van Hundertwassercreaturen en je vindt hem eveneens op de succesvolle jaar- en verjaardagskalenders waarmee Hundertwassers nalatenschap optimaal wordt aangewend om het geld te laten rollen. Maar er zijn ook de naakte feiten:

In maart 1999 wordt er tussen de eigenaar van de brouwerij en Hundertwasser een akkoord gesloten. In Nieuw Zeeland maakt Hundertwasser op 4 januari 2000 een eerste ruwe schets met wat bouwaanwijzingen. "De toren moet door zuilen zoals in Osaka gedragen worden", schrijft hij erbij. Iets meer dan een maand later, op 19 februari 2000, overlijdt Hundertwasser. Door een conflict tussen de brouwerij en het stadsbestuur, dat uiteindelijk resulteerde in het terugbrengen van de bouwhoogte naar 35 meter in plaats van de voorziene 70 meter, wordt de eerste steen pas gelegd op 23 april 2007. In januari 2010, zo goed als tien jaar na het overlijden, wordt de toren voor het publiek opengesteld. Men kan dus gerust stellen dat Hundertwasser, in eigen persoon, zo goed als niet betrokken was bij de realisatie van de Biertoren. Maar toch....

typisch Hundertwassertoilet in de biertoren

De bierbrouwerij wist via de voorzitter van de Hundertwasserstichting Joram Harel, architect Peter Pelikan te strikken voor het ontwerp en de bouwbegeleiding van de toren. Pelikan is de stadsarchitect van Wenen die ook betrokken was bij de realisatie van het overbekende Hundertwasserhuis. Hij kent als geen ander de visie en wensen van Hundertwasser want hij heeft er zo'n 20 jaar "harmonischer Zusammenarbeit" met hem opzitten. 

De 2 jongste dochters bezig aan de beklimming van de toren

Bij de opening van de toren vergeet Pelikan niet erop te wijzen dat 'zonder de creativiteit en onconventionele werkstijl van keramieker Claus Beckert en tegelzetter Florian Schwaiger de toren bijlange zo mooi niet zou geworden ziijn'. Uiteindelijk geldt dit voor alle Hundertwassergebouwen: het zijn de vele handarbeiders die de sprookjesachtige schoonheid creëren, maar de toch wel bijzondere ideeën komen van Hundertwasser. In Abensberg is dit niet anders. Mijn aanvankelijk wantrouwen (ik zag vooral lelijke foto's) was meteen verdwenen vanaf het moment dat ik de toren in levende lijve zag. Moest Hundertwasser bij de bouw nog geleefd hebben, hij zou tevreden geweest zijn. De foto's bij dit artikel illustreren dit. Alle kenmerken van Hundertwassers bouwstijl komen terug en ze werden met verve en oog voor detail uitgevoerd. Bijzonder is, zoals het bij een bierproducent past, dat opvallend veel  flessenbodems en bierkannen verwerkt werden.

even poseren in de 'Biergarten' nu ik er toch ben

De bouw (en bekostiging) van dit betoverend bouwwerk heeft de brouwerij geen windeieren gelegd. De Biergarten, die ook gratis toegankelijk is, zit behoorlijk vol en de rondleidingen kennen een groot succes. Het allerlekkerste witbier van de brouwerij werd herdoopt in 'Turmweisse' en er werd zelfs een speciaal bierglas naar de vorm van de toren ontwikkeld. Bij de inkomprijs is een gratis consumptie en gebak inbegrepen, hét moment om het witbier eens uit te proberen. Vanop het openluchtterras in de mooi gekasseide tuin zit je vlakbij de toren. Je weet meteen waar naar te kijken.

detail van boomhuurders en groendak

Het onderste gedeelte, de rijkelijk aangeklede zuilen die verder lopen in de rode betegeling om tenslotte bekroond te worden door schitterende gouden bollen (zie foto), is mijns inziens veruit het mooiste stuk. De aanplanting ziet er evenwel niet echt vitaal uit en zeker de zogenaamde boomhuurders, bomen die schuin uit de ramen steken, zijn op sterven na dood. Ze missen duidelijk wat aandacht en verzorging. Ook binnenin zit het mooiste gedeelte helemaal beneden - de kelder is echt overrompelend schoon afgewerkt -  terwijl het naar boven toe wat schraler wordt. Toch heeft ons bezoek aan dit Hundertwassergebouw ons aangenaam verrast. Ook mijn medereizigers vonden het een knap bouwwerk. Zoals dat met alle bouwwerken van Hundertwasser het geval is, zet ook de Kuchlbauer-Turm de stad en de regio op de kaart.

de trap naar de gouden koepel

Op de parking rijst intussen een ander scheef en schots bouwwerk ('Kunsthaus') uit de grond. 't Is zelfs al bijna klaar zo te zien. Een poging tot... meer niet. Ik vind het zelfs lelijk. Hier heeft Hundertwasser dus echt niets mee te maken! Vergeet bij het vertrek niet om ook het winkeltje te bezoeken (daar waar je ook je inkomticketten koopt). Je kan er een kartonnen doos kopen met 6 halveliters Turmweisse met bijhorend glas. Tevens is er ook voor een aardig prijsje een mooi geillustreerd boek te verkrijgen met alle details over de toren. Dat de fiere bouwheer hierin té vaak met zichzelf pronkt, daar moet de Hundertwasserfan maar het zijne over denken. Maar fier op de toren, dat mag hij zijn.

doe het voor de bolletjes

Sierappeltjes, hulstbessen, lijsterbessen, kardinaalsmutsen of druiven zijn gekende vruchten die in de herfst kleur en variatie brengen in de tuin. Op dit moment vallen hier twee andere planten op door hun wel heel aparte bolletjes waarmee ze voor nakomelingen willen zorgen. Tijdens de rest van het jaar zijn ze heel gewoontjes maar in de herfst compenseren ze dit met brio. Ze moeten wel want zonder deze kleurrijke 'snoepjes' werden ze misschien in geen enkele tuin aangeplant. 

 Ampelopsis, sterke klimplant met heel bijzondere bessen

De Ampelopsis is familie van de druif, dat zie je aan zijn bladeren en de herfstverkleuring ervan. Het is een klimplant die hier tegen een regenpijp omhoog groeit en thans al over het dak groeit. Hij zou dus terug gekortwiekt mogen worden. Vermoedelijk - ik kreeg hem cadeau - is het de Ampelopsis glandulosa maar hier en daar wordt hij ook als 'wingerd' verkocht. Het speciale aan deze bessen is dat ze gespikkeld zijn als een kievitsei en vooral dat ze een enorm grote kleurenverscheidenheid hebben: roze, groen, lichtblauw, paars,... het kan allemaal.

de Callicarpa duikt ook wel eens in een bloemstuk op

Beter gekend en vaker toegepast in de tuin is de Callicarpa bodinieri 'Profusion'. Deze struik bloemt onopvallend maar de bessen zijn des te mooier. Ook de bladstelen en nerven hebben een uitgesproken paarse schijn. Na de bladval blijven de mooie bessen op de kale takken hangen. Het is een plant zonder zorgen: geen ziektes, goed wintervast, beperkt snoeien en droogteresistent. 

Net als bij de Ampelopsis (zie boven) heb ik in onze tuin nog geen enkele zaailing gevonden. Wil je vermeerderen dan kan je beter niet wachten op de werking van de natuur, maar dan stek je beide planten. Wie in de herfst graag wat aparte kleuren in zijn tuin heeft, doet met beiden een goede zaak.

Rode Lijst-beestje

Speur niet te nauw naar de fotografische kwaliteiten in onderstaande foto. Die zijn er niet maar daar gaat het hier even niet om. Tijdens een wandeling rond Pinnekensweier, een natuurlijk ven in Gerhagen-Tessenderlo, fladderde een onopvallende juffer in mijn buurt. Het meest speciale aan dat beest was dat het klein en allesbehalve indrukwekkend was. Eén van de zovele beesten waar geen hond zijn kop voor omdraait want ongetwijfeld thuishorend in de grote groep 'ongedierte'.

Het zette zich neer op een verweerde denappel op mijn pad. Toen ik me vooroverboog om een poging tot determinatie te doen, vloog het weer weg om even later terug zijn zonnig stekje op de denappel op te zoeken. Een mooie kleur, metallo-groen, ... snel een foto genomen. Aan de uitpuilende ogen te zien was het alvast een klein uitgevallen pantserjuffer.

de pantserjuffer op zijn denappel

Achter de laptop gezeten leidde de foto me richting de 'tengere pantserjuffer', zeldzaam en om die reden ook op de Vlaamse Rode Lijst gezet. Drie determinatiekenmerken zijn in casu belangrijk: de ogen zijn tweekleurig (de binnenkant is gelig), het achterste van de staart is blauw en het bruine vlekje in de vleugels (pterostigma) heeft links en rechts een klein geel dwarsstreepje.

Het waren deze kleine gele streepjes die me deden besluiten het beest in te geven op Waarnemingen.be met een vraagteken erbij. Hiermede tevens benadrukkend dat ik geen kenner ben. Enkele dagen later kwam via e-mail het bericht dat het inderdaad, op basis van de foto, om de tengere waterjuffer gaat. Deze zeldzaamheid is door nog twee natuurfotografen in hetzelfde gebied opgemerkt waardoor we kunnen zeggen dat Pinnekensweier blijkbaar een ideale habitat is voor deze soort, de Lestes virens.

Zo van die -op het eerste gezicht- onnozelheden geven aan natuurwandelingen extra diepgang. Het leert me alvast dat het niet alleen spectaculaire zaken zijn die 'bijzonder' zijn. Bij mensen is dat niet anders. De grootste lawaaimakers zijn niet altijd de meest getalenteerden, om maar iets te zeggen.

Dezelfde wandeling leverde nog een schone ontdekking op: de grote sponszwam (zie foto onder). Groter dan de grootste kersentaart bij onze bakker, een uit de kluiten gewassen boerenkool. Een verfijnde 'koraal' ontsproten aan een ondergrondse zwamvlok.

de grote sponszwam

Hij groeide aan de wortels van een afgezaagde zwarte den (Pinus nigra) een vijftal meters diep in het bos. Groeide hij aan de rand van het wandelpad, dan was hij met grote zekerheid al vernield geweest. Blijkbaar zijn er niet alleen illegale plukkers/snijders in Gerhagen aan de slag - in dit natuurgebied hebben de boleten enkel een steel en geen hoed - maar  zitten er tussen de hordes wandelaars ook gefrustreerde voetballers die een kick krijgen als ze paddenstoelen kunnen vernielen. Blijf dan toch thuis mensen!

Als ik nog even een tip mag meegeven? Heb je de kans om ergens een paddenstoelwandeling met een gids te doen, ga er eens een keer op in. Ik deed deze week zo een Natuurpunt-wandeling o.l.v. Wim Veraghtert en er ging een nieuwe wereld voor me open. Het aantal soorten waarvan ik het bestaan nog niet kende, was niet bij te houden en wat een poëtische namen dat die dingen kregen! Leerrijk, mede dankzij de boeiende en deskundige uitleg,  maar tegelijk ook wat frustrerend: denk niet te snel dat je iets van paddenstoelen afweet. Ik weet intussen mét zekerheid dat ik er zo goed als niks van ken. Een mycologische analfabeet. Maar wat niet is, kan nog komen. En ... de overvliegende kruisbekken kregen we er als toetje bovenop.

teruggevonden

Na 4 jaar kwijt te zijn geweest werd mijn GSM uit 2004 deze week teruggevonden. Boven, ergens in een plastieken zak met verkleedkledij en een fles witte wijn. Ik was er nochtans van overtuigd dat een van de dames van het huis deze zilveren Nokia ergens verloren had. Voorgoed.

Ik heb het toestel meteen terug in gebruikgenomen want hij blijkt nog in topconditie. Het zilver blinkt feller dan echt zilver, de batterij laadt nog perfect op en alle toetsen reageren bij de eerste druk. Het welkomstbericht is nog steeds 'banaan'. Na 4 jaar in een warme en verstikkende zak had je toch eerder 'spijs' verwacht. Ik weet het, mijn grapjes zijn ooit beter geweest.

Ooit wordt deze zilveren Nokia nog een hebbeding. Niet alleen omdat het Finse bedrijf intussen Microsoft geworden is maar vooral omdat er maar liefst 3 spelletjes opstaan waaronder Snake Ex2. Er staan zelfs 107 kB gratis ringtones op waaronder Hat Dance, Riverboat en Carnival 1. Foto's nemen gaat dan weer niet maar dé grote troef is en blijft dat je er mee kan bellen, ook telefoneren genoemd (voor de jongere generatie: dat is praten met iemand anders via de telefoon).

Er zullen voortaan nog weinigen zijn die hun iPhone durven bovenhalen als ik met mijn Nokia in de buurt ben. Tenzij om via GPS - compleet vernederd - de weg naar huis terug te vinden.

Vlaanderens diepste

Vlaanderens diepste holle weg vind je in Loksbergen

De hollewegenwandeling in Loksbergen. Daar had mijn wederhelft zin in want ze had er al veel over gehoord maar 't was er nooit van gekomen. In april 2009 stapten mijn vader, de zoon en ik al een keer door dit fruitbloesemrijk gebied en ik herinner me goed dat ik er een van mijn betere foto's schoot en ferm onder de indruk was van het hoge Winnetougehalte van de diepe kloven in de ijzerzandstenen heuvels. Bloesems waren er niet meer maar fruit des te meer. Wat een opbrengst! Peren, kanjers van appels en dikke trossen druiven maken deze wandeling extra de moeite waard. Maar in die enkele jaren tijd is er meer veranderd.

2 van de 10 windmolens naast de E314

We vertrokken opnieuw aan het buurthuis annex duivenlokaal van Zelk en wandelden tegenwijzerszin. Zo kom je meteen in een eerste holle weg terecht om vervolgens naast de lawaaierige E314 (Leuven-Lummen-Maasmechelen) te stappen. Hier claimen sinds kort 10 nieuwe windmolens al je aandacht. 5 ervan staan links van de autosnelweg en de andere helft bevindt zich rechts ervan. Netjes verdeeld over de provincies Limburg (Halen) en Vlaams-Brabant (Diest). De Limburgse molens zijn van Limburg Win(d)t - een samenwerking tussen Asperavi en de Limburgse Reconversie Maatschappij - terwijl de 5 Vlaams-Brabantse een volledig Asperiva-project zijn.

Gruwelijke feiten naast de E314

Sinds januari 2010 is de hollewegenwandeling niet meer wat ze geweest is. De gruwelijke moord op Kevin en Shana doen je maag omkeren wanneer je vlakbij de vindplaats van de uitgebrande auto komt. Ik toonde mijn vrouw de plek waar moordenaar Ronald Janssen volgens de kranten toesloeg. Het houten kruis en de bloemen op deze afgelegen plek in niemandsland  nemen alle twijfel weg. Ik word er stil van en alle lugubere feiten, ook die van Annick Van Uytsel, spoken door mijn hoofd. Ik meen ergens gelezen te hebben dat die Janssen ook een natuurliefhebber was, dat hij zelfs probeerde om een soort van 'conservator' van de holle wegen te worden. Heel precies weet ik het niet meer. Wat doet het ertoe? Wat zich daar in Loksbergen afspeelde, tart elke verbeelding. Een moment van stilte is meer dan gepast.

Fruitkisten langs het parcours

Alhoewel de wandeling simpel in mekaar steekt - de oranje plaatjes combineren met de blauwe - vergisten we ons toch twee keer. Erg was dat niet want zo belandden we temidden een perenplantage en zagen we iemand met een soort Hovercraft  alle peren bespuiten. We probeerden zo goed als mogelijk de niet al te smakelijk witte wolken te mijden en vroegen ons af hoe gezond het product is dat uiteindelijk in de winkelrekken ligt te blinken. Tot onze verbazing stootten we op een bord van Integra, een organisme dat biologische teelten controleert en certificeert.

Veel auto's met Poolse nummerplaten ook. Her en der geparkeerd tussen de plantages. De plukkers hadden zo te zien al bergen werk verzet maar er hingen nog karrenvrachten fruit aan de laagstambomen. Ik had nooit gedacht dat er hier zo'n opbrengsten waren. Dat moet daar, slechts 15 kilometer van onze deur, toch prima grond zijn! Aan de kleverige slijk te zien, zit er al een pak leem in de bodem, iets wat hier volledig ontbreekt. De appels en de peren zijn er duidelijk dankbaar voor. 

blozende appels zo dik als pompelmoezen

In de holle wegen zelf was het gezien het grijze weer en het wat gevorderde uur al behoorlijk duister toen we er passeerden. Somber grijs en het roestig bruin van de blokken ijzerzandsteen overheersten het beeld. Behalve de indrukwekkende diepte van de wegen zijn ook de blootliggende wortels van de bomen al je aandacht waard. Meer dan eens vroegen we ons af hoe sommige reuzen van bomen winden en stormen kunnen overleven, daar balancerend op de rand van de kloof. 

Bijna 3 uren zijn we toch weeral in beweging geweest. Of het gezonde lucht was laat ik in het midden. Voor de spieren was het in ieder geval een goede training. Dat verdient een beloning. Ons moeders rode kolen met zelf geraapte sterappels bijvoorbeeld. 

Jo's Rubik's Cube

De oudste en tegelijk jongste zoon van het huis heeft een nieuwe hobby: de Rubik's Cube. Het begon met de gewone (lees normale) 3 X 3 kubus maar intussen heeft hij ook een 2 X 2, een 4 X 4 en zelfs een 5 X 5 kubus om zich mee bezig te houden. Mij is het vroeger nooit gelukt om de standaard Rubiks Kubus volledig op te lossen. Verder dan een volledige tweede laag ben ik nooit geraakt. In feite ontbrak me ook de goesting om het allemaal uit te zoeken hoe je zo'n ding oplost.

Tegenwoordig staan er tips en trucs op You Tube maar dan nog is het een kwestie van uitzoeken en volharden. Gisteren heeft Jo op mijn You Tube-kanaal een filmpje geplaatst waar hij de 3 X 3 binnen de 2 minuten probeert op te lossen.

Jo's filmpje:

 

De zoon aan het werk met zijn Rubik's Cube

De betrachting is nu om de tijd alsmaar in te korten. Het wereldrecord zou een handvol seconden zijn. Ik heb begrepen dat de échte mannen hun kubus insmeren met siliconen om er wat vaart te kunnen inbrengen. Ieder zijn hobby natuurlijk. 'Fier zijn op' is wat overdreven maar ik vind wel dat het al puik is wat de zoon uit zijn vingers tovert.

pantserjuffers boven het water

een koppeltje pantserjuffers zoekt een geschikte tak om er de eitjes in te boren

ze kozen voor de perzikboom boven de zwemvijver

met de zon schuin in de lens levert dat een gedetailleerd silhouet op

(en mijn lens ziet wat vuil, maar 't is verd.... aan de binnenkant)

herfstaankopen

 Kwekerij Bruckeveld in Merchtem

Om ook in de herfst nog voldoende vaste planten in bloei te hebben, heb ik de voorbije weken her en der nog wat aankopen gedaan. Bescheiden in aantal maar toch voldoende kleurrijk om een verschil te maken. Bij mijn 'buur' Houtmeyers in Eindhout vond ik Thalictrum rochebrunianum en Actaea simplex. Op de herfst-plantenbeurs in Hoegaarden viel mijn oog ondermeer op Crocosmia 'Carmine Brilliant' en Rudbeckia fulgida. Het voorbije weekend reden we dan naar Merchtem waar kwekerij Bruckeveld open-deur hield.

 Keuze te over in Merchtem

Bruckeveld heeft een heel ruim assortiment, eentje om je vingers bij af te likken. Al mijn lievelingsplanten zijn aanwezig - toch bijna - en je stoot er al eens op vaste planten die je nergens anders vindt. Wel straf dat net de kist Geranium pratense, waar ik in feite de rit voor deed, niet meer voorradig was. Dat zal je zien. Het overkomt me wel vaker. De asters die ik zocht, vond ik wel. Alhoewel de kwekerij heel groot is, is het vinden van herfstbloemen poepsimpel. De kleurijke vakken zie je al van tientallen meters afstand. Het probleem waar-moet-ik-hier-beginnen stelt zich niet.

Eén van de schaduwhallen

Tijdens het opendeur-weekend kreeg iedereen 20% korting en dat is altijd mooi meegenomen. Deze geste stimuleert je toch enigzins om een potje extra op de kar te zetten. Geen Geranium pratense dus maar wel:

De rode Aster n-a. 'Andenken an Alma Pötschke', Aster n-b. 'Marie Ballard', Aster macrophyllus 'Twilight' en een kleinblijvende Aster ageratoides 'Ashvi' wiens kleuren op de sterke 'Asran' gelijken. Verder kocht ik ook nog een Astilbe 'Visions in White' voor in een pot, een vlindervriendelijke Eupatorium mac. 'Purple Bush' die inderdaad naar het paarse toe bloeit, een oranje Potentilla en - om uit te proberen - een veel belovende Vernonia crinita 'Mammuth'. Mijn vrouw liet zich toch verleiden om nog eens Tricyrtis hirta te kopen, alhoewel we deze 'Armeluis-orchidee' altijd kwijtspelen. Tenslotte kreeg ook Maria in de veldkapel 3 nieuwe viooltjes voor haar deur.  Niet dat ze geklaagd had hoor. 't Is een stille en een brave, voor een vrouw te zijn.

(Op zondag 6 oktober is het opnieuw Plantendag in het Arboretum van Kalmthout. Mooi te combineren met de arboretumtuin in herfsttenue.)

perfect

de citroenvlinder, meester in de camouflage

Ik was er zeker van dat ik een citroenvlinder had zien vliegen. Niet abnormaal want hij is een van de weinige vlinders die hier in onze contreien overwintert om vervolgens in de lente vaak als eerste terug tevoorschijn te komen. En ik zou er een foto van maken maar waar is dat gevleugeld schraminkel gebleven? Hij landde met zekerheid in de perzikboom. Wel drie keren ben ik rond de boom gestapt om hem te vinden maar noppes.

Vanop afstand kreeg ik hem terug in de motten. Behoedzaam stapte ik er naar toe. Eén foto lukte net. Op de laptop, waar ik de foto uitvergrootte, werd meteen duidelijk dat de citroenvlinder een meester is in de camouflagetechnieken. Zijn groen-gele vleugels lijken dichtgevouwd net op een blad. Zelfs zijn zwart-bruine vlek zou een brandgat in dat blad kunnen zijn en zijn vleugelnerven verschillen niet veel van de bladnerven. Daar kunnen onze geschminkte soldaten nog een lesje van leren.

In onze ecologische tuin laat ik al geruime tijd de zaailingen van sporkehout hun gang gaan, ook al stelt de sierwaarde van deze kleine boom of struik niet veel voor. Sporkehout is immers evenals de wegedoorn dé waardplant voor de citroenvlinder (Gonepteryx rhamni). Rhamni verwijst daarom naar Rhamnus, de geslachtsnaam van beide inheemse planten.