Rotselaar op een kier

In tegenstelling tot de warme droge dagen van deze week was het vorige zondag 20 juni een prachtige bewolkte dag om met een warm dekentje in een knusse zetel binnenshuis te chillen en te genieten van een verse kop koffie of twee, die, zoals het hoort in een ideaal huwelijk, met liefde werden bereid en vervolgens met de glimlach werden opgediend door de wederhelft. Toch liet ik deze verlokking aan mij voorbijgaan om voor het eerst in mijn leven de Molen van Rotselaar een bezoek te brengen. Ik las bij één van mijn Facebook-vrienden, toevallig de 'molenaar' van het pand aan de Dijle, dat het opendeur was. Met die van ons en de kleinste sloten we ons aan bij de rondleiding van 15 uur en luisterden en zagen aandachtig.

de inkom van de Molen van Rotselaar (let op het torentje)

De Molen van Rotselaar heeft een rijke geschiedenis. De eerste vermelding gaat terug tot 1217. Omstreeks 1968 werden de maalactiviteiten stilgelegd en trad het verval in. In 1985, 2 jaar na de definitieve bescherming van de molen en zijn omgeving als "dorpsgezicht", werd de molen aangekocht door een Leuvense vzw. Ondertussen wonen zo'n 30 mensen in de gerestaureerde gebouwen van de molen.

Op dit moment wordt er geen graan meer gemaald. Voorlopig geen bakbloem dus maar wel energie. Groene stroom geproduceerd door het water van de Dijle. De waterkrachtcentrale van de Molen van Rotselaar produceert ongeveer 500.000 kWh per jaar. Ongeveer het gebruik van een 140 tal gezinnen. Van een betere plek dan deze molen als maatschappelijke zetel kan de groenestroomcoöperatie Ecopower niet dromen.

Nabij de molen ligt ook een grote biotuin. Tevens is er groentewinkeltje dat dienst doet als verkooppunt van Voedselteams. Bijzonder om te vermelden is ook dat dankzij de Molen het 'zwerfvuil' uit de Dijle wordt gehaald. Dirk Vansintjan, die ons deskundig gidste, sprak van een 500 kg per dag. Hierbij matrassen, koelkasten, heel veel hout (waaronder door bevers afgeknaagde stammen) en zelfs kadavers. Geen reclame voor de mensen stroomopwaarts richting Leuven.

Affiche "Vlaams-Brabant op een kier"

Al lange tijd was ik van plan om ook de 'Donjon van Rotselaar' oftewel de toren Ter Heide te bezichtigen. Nu we toch in Rotselaar stonden, reden we van de Dijle richting de Winge waar deze magnifieke woontoren opgetrokken werd. Totaal toevallig bleek deze toren uitzonderlijk publiek toegankelijk te zijn. Net op 20 juni werden in Vlaams-Brabant 45 'verborgen erfgoedsites' op "een kier" gezet waaronder deze donjon en de molen van Rotselaar.

Omdat de deur -letterlijk- op een kier stond (zie foto), gingen we maar al te graag in op deze gastvrijheid en bezochten en beklommen we de bijzondere toren. Na het interessant bezoek ontmoetten we de eigenaar op de koer van de aanpalende voormalige brouwerij. Blijkbaar moest er voor een bezoek aan de toren vooraf ingeschreven worden en was het niet de bedoeling om dit op je eentje te doen. Een misverstand waar we niet gaan om treuren.

de trots van Rotselaar, de fotogenieke donjon (let op het torentje bis)

De woontoren Ter Heide is een prachtig gebouw. Donjons vind je op vele plekken: Italië-reizigers kennen vast en zeker wel de imposante torens van San Gimignano. In het Franse Millau beklommen we ook een hele mooie. Ook de Maagdentoren van Zichem is een gewezen Donjon. Alle donjons deden dienst als (beschermde) woonst maar fierheid en protserigheid speelden zeker ook mee. Pronken is van alle tijden. Gerard Vander Heyden, drossaard van Brabant, was hierop geen uitzondering.

Van alle donjons die ik zelf bezocht, is de facade (buitenkant) van de Rotselaarse toren (1350) het mooiste. De typische Hagelandse speklagen (19de eeuw), de gemetselde bakstenen, de kruisvorm van het gebouw, de bogen op steunbeer en de inplanting in het water maken deze toren bijzonder fotogeniek. Onbegrijpelijk dat deze donjon zo weinig bekend is (ik weet nog maar een goed jaar van zijn bestaan af!) en zo bescheiden weggestopt zit. Het is een 'topstuk' waar Rotselaar meer dan trots op kan zijn, ook al is het (jammer) privébezit. Terecht werd deze donjon al sinds 1942 beschermd als monument.

Toch kan deze site behoorlijk opgewaardeerd worden. Binnenin is de toren aan een dringende restauratie toe. Dit geldt ook voor de ingang van de toren waar het brugje en de ijzerzandstenen blokken rondom de deur er maar krakkemikkig bijhangen. Het zicht op de toren wordt her en der verstoord door onaangepaste aanplantingen van veel te hoge laurier. De afzichtelijke ijzeren draad in de vensters doet afbreuk aan het oorspronkelijk prestigieus karakter van de donjon. Aan de slag zou ik zeggen. Bovendien is het bijzonder jammer, een klein beetje een schande zelfs, dat deze site slechts uitzonderlijk publiek toegankelijk is. Ook al is het positief dat de huidige eigenaars bereid zijn mee te doen aan 'op een kier'.

Tip: op 18 juli e.k. krijg je opnieuw de kans om de 45 Vlaams-Brabantse sites te bezoeken. De Mena-fietsroute van Rotselaar leidt u zowel langs de molen als de donjon, twee bijzondere plekken waar ooit ook lekkere bieren werden gebrouwen. Een bijkomend bezoek aan het kasteel van Horst, met een 15de eeuwse donjon, houdt je in de sfeer. Ook hier: de speklagen... en de dringend noodzakelijke restauratie.

Delen