65 jaar D-day

Vandaag, precies 65 jaar geleden, startte operatie Overlord. Bij benadering 7.000 schepen verschijnen voor de kusten van Calvados en La Manche. Aan boord bevinden zich meer dan 150.000 soldaten en 20.000 voertuigen met als doel Europa te bevrijden van het fascistisch juk van Nazi-Duitsland.

Sainte-Mère-Eglise met de klem geraakte parachutist,

zoals ook in beeld gebracht in The longest Day (1962)

Om half één 's nachts springt de 101ste Airborne per parachute op Sainte-Mère-Eglise, samen met de verovering van de Pegasus-bridge zowat het startschot van D-day. Om half 7 's morgens zetten de Amerikaanse soldaten voet aan wal op Utah en Omaha-Beach gevolgd door de troepen van de Commonwealth die de stranden Sword, Juno en Gold voor hun rekening namen. "La bataille suprème est engagée."

Het bewaarde 'slagveld' Pointe du Hoc

2.500 soldaten stierven reeds de eerste dag waarvan duizend op Omaha Beach. Deze bloederige uren werden magistraal verfilmd door Steven Spielberg in "Saving private Ryan". Beklijvende beelden. Dood, verminkt of leven zijn niet meer dan een kwestie van geluk of ongeluk. Sommige jongens worden na enkele seconden al neergemaaid bij het aanmeren van de landingsvoertuigen, vele anderen verdrinken in de zee.

Deze Normandische landingsstranden zijn nog steeds vol herinneringen aan de grootste oorlogsoperatie aller tijden. De vele musea, kazematten, gedenkplaten, bunkers, oorlogsvoertuigen en kerkhoven dwingen je na te denken over het feit dat de vrijheid waar we vandaag allemaal van genieten er niet zomaar is gekomen. Duizenden jongen mannen lieten hier hun leven om de Westerse democratie te heroveren op de Nazi-dictatuur.

restanten van de kunstmatige haven in Arromanches

Wie de landingsstranden wil bezoeken, kan ik naast het Amerikaans kerkhof in Colleville-sur-Mer en het Duits Kerkhof in La Cambe (21.160 graven) zeker ook Pointe du Hoc en Arromanches aanraden.

Pointe du Hoc is een 30 meter hoge krijtrots waar de Duitsers zes 155 mm kanonnen met een bereik tot 20 km hadden opgesteld. Om deze plek te veroveren wierpen 124 vliegtuigen in enkele minuten 700 ton bommen af en ook vanuit de zee werd een stortvloed aan bommen afgevuurd. 135 van de 225 commando's die de rots vanop het strand met kabels en ladders beklommen werden gedood.

Na een strijd van 48 uur slaagt de rest van de commando's erin om de Duitse batterij in handen te nemen. Maar strategisch gezien was het een eerder zinloze slag want de zes kanonnen bleken enkele dagen tevoren gedemonteerd te zijn en naar een andere plek verhuisd. Pointe du Hoc is onaangeroerd bewaard gebleven: gapende kraters en bunkers vergezellen de lichamen van vele Amerikaanse en Duitse soldaten die nog steeds onder het puin begraven liggen.

Het kuststadje Arromanches-les-Bains huisvest een prima museum (Muséé du Débarquement) en in het water liggen nog enkele pontons van de kunstmatige haven Mulberry B. In de 100 dagen dat deze terplekke gemonteerde haven in gebruik is, worden er 2,5 miljoen manschappen, 500.000 voertuigen en 4 miljoen ton materieel verscheept. Een huzarenstuk!

Het Amerikaanse kerkhof in Colleville-sur-Mer (9386 graven)

Maar niets draagt meer bij tot bewondering en reflectie dan een bezoek aan de vele oorlogskerkhoven nabij de landingsstranden. Iedere oorlog is er één te veel, toch was de bevrijding meer dan de moeite waard. Het is mede dankzij alle jongens die hier begraven liggen dat wij vandaag onze politieke leiders zelf kunnen kiezen, dat er vrijheid van meningsuiting is, dat geweld, uitsluiting en racisme niet verheerlijkt maar bestreden worden.

Niet genoeg kan benadrukt worden dat onze democratie moeizaam verworven is. Eén dag voor de verkiezingen kan 65 jaar D-day niet symbolischer plaatsvinden. Nog steeds suddert overal in Europa het extreem-rechtse gedachtegoed. Al vaak hebben zij een gooi naar de macht gedaan. Tevergeefs. Gelukkig. Maar laat ons 'le Débarquement' nooit vergeten en de erfgenamen van het Nazisme voor eeuwig en altijd blijven bestrijden. Wie diep in de ogen van Dewinter en andere halveslag wilt kijken, herkent hun gruwelijke meesters.

(foto's genomen tijdens onze vakantie in augustus 2004)