huwelijk van het millennium

boomhuurders

Al in 1973 schreef Friedrich Hundertwasser over het concept van de boomhuurder, "Baum Mieter" zoals het uit de mond van de Oostenrijker klinkt. De combinatie boom en huurder komt zeer eigenaardig over maar is dat hoegenaamd niet. Net als de Mensch Mieter betrekt een boom een kamer in een gebouw. De wortels worden geplant in een apart en waterdicht gemaakt kamertje en het gebladerte van de boom steekt uit het vensterraam naar buiten. Samen met de dakbegroeiing is het een methode van Hundertwasser om de steriele en ziekmakende steden terug gezond en aangenaam te maken.

In het station van Uelzen verving Hundertwasser schuine afdaken door groendaken.

In zijn gekende boomhuurdersbrief naar aanleiding van de Triënnale van Milaan (9/6/1973) geeft Hundertwasser heel precieze aanwijzingen: " de kamers die aan de boomhuurder worden verhuurd, moeten worden bedekt met een laag Pirelli-rubber of plastic folie of ander materiaal, ter hoogte van de vensterbank. Dan een week gevuld laten staan om te zien of alles dicht is. Daarna worden de kamers tot aan de vensterbank gevuld met aarde, eerst lecca of poreuze stenen, dan lichte humus of turf, ertussen een waterdoorlatende laag schuimrubber. De boomhuurders worden met kranen in de woningen getakeld, zodat de wortels in de aarde wortelen en de kruinen boven de straat in de lucht steken. ... De ramen moeten voortdurend openblijven, zonder glas zodat lucht, regen, hitte en kou, wind en sneeuw ongehinderd kunnen binnendringen. ... Het regenwater moet met een pijp van het dak worden gehaald en het overschot moet met een tweede pijp weer worden afgevoerd."

De Grüne Zitadelle (Magdeburg) is aan de oostzijde wel degelijk groen, in het groen is zelfs een speeltuin ingericht.

Huur betalen moet de Baum Mieter niet. Toch niet met cash geld, want zegt Hundertwasser: "de boomhuurder betaalt zijn huur met zuurstof, door zijn vermogen om stof te slikken en als anti-lawaaimachine door rust te maken, door verdelging van gif, of zuivering van vervuild regenwater, als producent van geluk en gezondheid, als brenger van vlinders en door schoonheid en vele andere valuta. Dat is allemaal in geld om te wisselen en is meer dan een mens-huurder met een cheque kan betalen."

In Bad Soden vinden we een prima combinatie van groendaken en boomhuurders (zie foto). Ook het Hundertwasserhaus in Wenen, Hundertwassers eerste realisatie, is een heerlijke oase in de stad.

In een brief van 16 oktober 1981 werkt Hundertwasser zijn visie op de boomhuurder verder uit. "De voordelen van boomhuurders zijn duidelijk en worden steeds groter analoog aan de toenemende grootte van de boomhuurders. Er wordt aan drie boomsoorten verhuurd en wel de esdoorn, de hemelboom en de beuk. ... Boomhuurders kunnen niet tot in de hemel groeien omdat hun groei wordt beperkt door de ter beschikking gestelde wortelruimte en de hoeveelheid aarde. ... Verder moet op enkele plaatsen op de muur de klimplant Partenocissus tricuspidata ampelopsis veitschii (bedoeld wordt de zelfhechtende wilde wingerd, met mooie rode herfstkleur) worden aangebracht om de muur te beschermen en wegens de eerder bij de boomhuurder aangegeven voordelen."

een jonge boomhuurder in de Grüne Zitadelle (open van 2005)

Hundertwasser was met zijn ideeën een echte pionier. Groendaken, stadsbossen, humustoiletten, geveltuintjes (verticale tuinen) en 'guerrilla gardening' zijn ondertussen volledig ingeburgerd. Zoals het echte ecologisten past, zijn ook Friedrichs concrete voorstellen geen fantasmen, op zichzelf staande droombeelden, maar zijn ze een maatschappijkritisch antwoord op reële problemen. Hij verwoordt ze soms nogal ongewoon -hij was dan ook kunstenaar voor iets- maar Hundertwasser heeft het zeker bij het rechte eind als hij de mistoestanden aanklaagt.

Al in 1972 schrijft hij: "we stikken van de luchtvervuiling en het zuurstofgebrek in onze steden. De vegetatie die ons laat leven en ademen wordt systematisch vernield. Ons bestaan wordt mensonwaardig. We lopen langs grijze steriele gevels en zijn ons er niet van bewust dat we in gevangeniscellen zijn opgesloten. Als we willen overleven, moet iedereen in actie komen. Je moet je eigen milieu maken. Je kunt niet op de overheid en de vergunning wachten."

De bouwwerken van Hundertwasser of de bestaande bouwsels die door 'architectuurdokter' Hundertwasser werden aangepakt en omgetoverd bewijzen door de ontroering die ze bij de bezoekers teweegbrengen, dat mens- en natuurvriendelijk bouwen dé architectuur van de toekomst is. Al volstaat het rondom je te kijken, naar nieuwe gebouwen of groenloze design-tuinen, om te beseffen dat nog te veel architecten en opdrachtgevers er geen snars van begrepen hebben. Een tuin zonder bomen is geen tuin. Een huis zonder groen en kleuren is een funerarium.

Hundertwasserreis 2.0.

Tijdens de voorbije dagen breiden we een vervolg aan onze schitterende Hundertwasserreis, vorig jaar in Bad Soden am Taunus, Darmstadt en Oostenrijk. Ik had 3 nachten geboekt in Die Grüne Zitadelle van Magdeburg, hét laatste bouwwerk van Hundertwasser. Dit kleurrijke en bizarre bouwwerk heeft op de eerste verdieping een hotel. De benedenverdieping bestaat uit winkeltjes en drankgelegenheden. De rest van de kamers wordt verhuurd, kopen kan niet.

vooraanzicht van Die Grüne Zitadelle

De bouwwerken van die grüne Zitadelle werden pas afgerond in 2005. De inwijding ervan vond plaats op 31 oktober 2005. Hundertwasser zelf was op dat moment al meer dan 5 jaar overleden. Voor en tijdens de bouwwerken was er heel wat consternatie omtrent het ontwerp van Hundertwasser. Maar naargelang de werken vorderden, ebde het protest weg en kwam bewondering in de plaats. Maagdenburg is thans fier op de Grüne Zitadelle. De bevolking en handelaars zien de toeristenstroom richting hun voormalige Oost-Duitse stad toenemen. Samen met de gotische Dom is de Grüne Zitadelle er thans the place to be.

De ingang van het hotel

We kregen kamers 38 en 42, met uitzicht op de binnenkoer met de fontein. Vanuit mijn bed keek ik recht op de 'scheve toren'. Er zijn triestiger plaatsen om wakker te worden. De kamers zijn vrij sober ingericht, de douche en het toilet zijn dan weer op en top betegeld op zijn Hundertwassers, zonder rechte lijnen, met gebroken muurtegels die terug samengepuzzeld zijn en hier en daar een kleurrijke toets. Ook de vloeren van de gang zijn golvend, zoals verwacht mag worden. De talrijke, allemaal verschillende zuilen zijn een lust voor het oog net als de bestrating van de 2 binnenkoeren en de voetgangerszone rondom de Grüne Zitadelle.

Uitzicht vanuit mijn kamer

Iedere dag zijn er rondleidingen die vertrekken aan het winkeltje waar ze allerlei Hundertwasser-spullen verkopen en waar ook de originele maquette staat opgesteld. Het valt op dat de gidsen telkens met een behoorlijke groep de ronde aanvangen. Wie een stadswandeling doet in Maagdenburg zal het moeten toegeven, het Hundertwasser-kunstwerk brengt de stad tot leven. Het presenteert zich als een levendige oase te midden een kil aanvoelende grootstad. De Maagdenburgers zelf zijn ervan overtuigd dat dit het mooiste bouwwerk is van Friedrich Hundertwasser.

Bahnhof Uelzen, aangepakt door 'architectuur-dokter' Hundertwasser

150 km ten noorden van Maagdenburg, iets voorbij het vroegere ijzeren gordijn -dat een tweede thema in onze reis vormde- ligt het stadje Uelzen. Vorig jaar werd er het tienjarig jubileum gevierd van de opening van het omgetoverde treinstation. De burgemeester van het stadje is ervan overtuigd dat hun Hauptbahnhof één van de mooiste stations van de wereld is. Natuurlijk gingen we er een uitgebreid kijkje nemen.

Ook hier het gekende Hundertwasser-concept: prachtige, kleurrijke zuilen, de vergulde bollen, de dakbegroeiing, een grote glaskoepel en ronduit schitterende betegelingen op de toiletten ("1 euro voor gebruik en bezichtiging", de toiletdame geeft een begeesterende uitleg) en bestratingen op de perrons.

Een interessante anekdote is dat enkele dagen na de dood van Hundertwasser, per post bij de initiatiefnemers een brief is aangekomen van de meester zelve, met daarin het Bahnhof-logo. Zeer waarschijnlijk is het ontwerp van dit logo het allerlaatste werk van Hundertwasser geweest.

Het Hundertwasserhaus in het Grugapark te Essen

Bij de terugrit naar huis hielden we halt aan het beroemde Grugapark van Essen. Tuinliefhebbers kunnen hier uren rondwandelen, de stadsbewoners genieten er vooral van de zon en liggen er langgerekt op de uitgestrekte gazons. Wij zochten en vonden er 'das Ronald McDonald Haus'. Dit Hundertwassergebouw biedt families met zieke kinderen, die vlakbij in het universiteitsziekenhuis verpleegd worden, een onderkomen in een 'helende' natuur- en mensvriendelijke architectuur.

Wij waren fel onder de indruk van dit vrij onbekend Hundertwasser-bouwwerk. Het is veel mooier dan we het vanuit de boeken kennen. Prachtig hoe deze mini-Waldspirale is ingebed in de omringende natuur. Hoe graag ik ook binnen was gaan rondwandelen, gezien de functie van het gebouw is het volkomen begrijpelijk dat het Ronald Mc Donaldhaus niet toegankelijk is. Je kan wel vrij rondom het gebouw wandelen en aan de inkom is er een klein winkeltje dat speciaal voor ons, bezoekers uit België, werd opengedaan. Een breedbeeld -TV toont een documentaire met veel aandacht voor de architectuur en de Hundertwasser-principes.

Deze korte vakantie in Maagdenburg was een enorme meevaller en we hebben prima genoten van ons verblijf in de Grüne Zitadelle. Kamers zijn via de website te reserveren en communiceren met de infobalie kan prima via e-mail. Er is een ondergrondse parkeergarage met talrijke mozaïeken. De Elbe en de omliggende natuur zijn ook voor fietsers de moeite.

(Een verslag van onze eerste Hundertwasser-reis vind je hier.)

sproeikop

De douche van onze planten mag ook eens in de picture komen.

Met al die tuinslangen en automatische sproei-installaties van tegenwoordig zou men nog vergeten dat er ook zoiets als een eenvoudige gieter bestaat.

Dat ging vlot

Op 2 uurtjes en een half werd de klus geklaard en alles werkt naar behoren. Nochtans had ik er wat schrik voor. De omschakeling van telefonie (Belgacom + Tele 2/Base) en internet (Fulladsl-Scarlet) naar Telenet Fiber 40 liep erg gesmeerd en dit zonder boorwerken en kabels trekken. De kinderen zijn bovendien erg tevreden met het digitaal televisie-aanbod en de digicorder.

Zelf had ik wel wat voorbereidende werken uitgevoerd. Via een sleuf in de houten wand werd de televisiekabel opgezocht en blootgelegd. Op deze wand moesten minimum drie geaarde stopcontacten voorzien worden. Dit werd eenvoudig opgelost met een stekkerdoos die haar voeding krijgt rechtstreeks in de zekeringenkast. Ook komt er wat administratie bij zien: Base en Scarlet werden met een eenvoudige brief opgezegd, de opzegging bij Belgacom werd door Telenet gedaan. Zowel bij de vaste telefoon als bij mijn GSM (Walk & Talk 0) koos ik voor nummerbehoud. Ook die omschakeling liep verrassend vlot.

de Telenet-apparatuur

De (beveiligde) modem en de netwerkverdeler worden nu weggewerkt in een kast zonder rug. Ondertussen heb ik al wat geëxperimenteerd op de website mijn.telenet en ook dat ziet er goed uit. Laat ons hopen dat alles goed blijft en dat we gespaard blijven van technische problemen en irritant helpdesk-gedoe. Mijn eerste ervaringen zijn alvast al zeer goed.

Wat zijn nu de voordelen van Fibernet 40 in vergelijking met onze vorige 'configuratie'?

- de 18 euro/maand voor de vaste lijn van Belgacom valt weg. Altijd al veel te duur gevonden. De Belgacom-torens in Brussel-Noord waren slecht voor mijn gemoed.

- gratis bellen vanaf 16.00 uur en in het weekend en op feestdagen.

- HD digitale kwaliteit op de televisie + opnamecapaciteit van 500 Gb op de digicorder. Het analoog signaal was bedroevend voor onze TV.

- gratis installatie van TV, draadloos internet en telefonie (uitgezonderd de Powerline, waarmee bij ons het interactieve signaal voor digitale TV over het elektriciteitsnet gestuurd wordt).

- één factuur (verbruik en rekening zijn prima te monitoren op internet) i.p.v. 4 facturen.

- in het pakket zitten ook webruimte en mailboxen, maar voorlopig houd ik het bij mijn Gmail. De gratis internetcursus laat ik ook aan mij passeren.

- de surfsnelheid is prima (54 Mbp) en de modem is eindelijk beveiligd.

Ik zal nu eens aan de kast beginnen en buiten heb ik ook nog wat plantwerk. Onze Hundertwassertrip naar Maagdenburg nadert ook .... toch probeer ik rustig te blijven.

Topfunctie voor Bart De Wever

Laat mensen doen waar ze goed in zijn. Premier is duidelijk veel te hoog gegrepen voor Bart De Wever. Als hij al het nieuws haalt, is het omdat hij in staat blijkt te zijn een Latijnse spreuk van buiten te leren (in de Latijn-Griekse kenden we de gans Griekse grammatica van buiten) of omdat hij (ik verzin dit niet!) van frituur veranderd is. Maar over de problemen in de wereld die er echt toe doen, heb ik hem nog nooit iets horen vertellen.

Wat als.... we voor Bartje nu eens een jobke op maat creëren en hem pakweg culinair ambassadeur (divisie fritvetaangelegenheden) maken? We kunnen hem bvb. op handelsmissie sturen naar Japan (bij voorkeur ergens in de buurt van Fukushima) waar hij met al zijn talenten (boven en onder de gordel) zou kunnen uitpakken. Ik weet zeker dat ook de Japanese pers oog heeft voor zo'n onbenulligheden. Dus: Bartje blij, de NVA blij, 30% van de kiezers blij.

Bart toont het Belgisch topproduct maar beklemtoont dat het toch de Vlaamse mayonaise is die het hem doet.

P.S. Siegfried Bracke laat weten dat hij zijn onderlijfkes voortaan koopt in de Zeeman (persbericht onder embargo). Hij is morgen beschikbaar voor de pers vanaf 11.00 uur.

hondstand

De elegante hondstand in close-up

In november vorig jaar heb ik heel wat bollen (ui-structuur) en knollen (aardappel-structuur) in de grond gestoken. Een aangename verrassing is de gele hondstand. Tussen een groepje blauwe druifjes komt hij prima tot zijn recht. Het is ongelofelijk om zien dat uit die knollen, die inderdaad wat lijken op de tand van een hond, zo'n elegante bloemen tevoorschijn komen. De hondstand (Erythronium pagoda) wordt wel eens verward met de Uvalaria grandiflora maar dit is toch een heel andere plant, niettegenstaande hij ook een hangend geel 'klokje' heeft.

de bloembol van het jaar, Anemone coronaria De Caen

Een andere meevaller zijn de blauwe anemonen die ik louter om hun belachelijke prijs in mijn winkelkarretje had gegooid. Ze passen wonderwel in mijn eerder wilde tuin al weet ik zeker dat de bonte mengeling van kleuren die vaak aangeboden wordt, me koppijn zou bezorgen. Een combinatie met een groep leverbloempjes moet volgens mij een bijzonder effect geven.

tuinmeubels

de drie dochters aan het werk

Gisteren schoten de drie dochters wonderwel in actie. Mijn wederhelft had enkele maanden geleden twee houten zetels gekocht in de Kringwinkel. 50 euro voor de 2, niet spotgoedkoop maar gezien de vormgeving en de stevigheid zijn geld wel waard. We vonden wel dat de fletse verniskleur onrecht aandeed aan de zetels.

Om de beide zitmeubels wat meer uit de verf te laten komen, raadde ik daarom aan om er een fris tintje op te zetten, iets purpers, lavendelachtig. Met een brede kwast en een dik penseel klaarden ze in open lucht de klus. Hier en daar werd het gras ook mee geverfd, net als de T-shirts en de broeken maar het eindresultaat was in orde. Ik was al blij dat ze eens vanuit hun luie zetel kwamen. Nu nog een geschikt plaatsje vinden, idealiter ergens waar in de buurt wat paarse bloemen bloeien. Judaspenning of vingerhoedskruid.

bloesemtijd

De bloesemtijd valt zo goed als samen met de Paasvakantie. De fruitstreek verwacht dan ook duizenden wandelaars en fietsers om hun boomgaarden in volle pracht te komen bewonderen. Ooit zal ik de bloesems in Haspengouw ook eens van naderbij gaan bekijken, voorlopig geniet ik van de vele bomen in bloei van de eigen tuin. Fruitbomen maar ook anderen.

een wilde appel, zomaar ergens gekiemd en van kleins af gekoesterd

detail van de wilde appel

De perelaars en de perzik zijn al over hun hoogtepunt heen. Maar bij de kersenbomen, ook de wilde, is het dit weekend het moment suprême. Nog enkele dagen en dan vallen de miljoenen bloemblaadjes weer als sneeuw op het gazon. De groene grassprietjes worden dan helemaal bedekt met deze bio-confetti. Voor de lekkere kersen zelf kom ik steeds te laat. De vele vogels, waaronder ook de talrijke bosduiven, zijn er altijd met de rijpste kersen van door. Op hun buurt zijn de vet gevreten bosduiven dan weer de lievelingskost van de sperwer. Boontje komt om zijn loontje.

de 3 kerselaars in vol ornaat

Maar het zijn niet alleen de fruitbomen die momenteel de show stelen. De judaspenning, het elfenbloempje, de dovenetels, de daslook en het muskuskruid laten hun van de schoonste kant zien aan de bosrand. Het krentenboompje verruilt zijn laatste schitterende bloemen voor de jonge blaadjes. Bij de bomen zijn het momenteel de inheemse vogelkers en de Noorse esdoorn, zowel de groene als de rode, die mijn aandacht trekken. Een geel-groen tapijt van esdoornbloemen reikt naar de zon. De bevruchte exemplaren transformeren later op het jaar naar die mooi 'helikopter-zaadjes'.

Noorse esdoorn met opstaande bloeiwijze

de inheemse vogelkers, Prunus padus

Als je plaats genoeg hebt in je tuin, plant dan zeker ook één of enkele vogelkersen. Neen, niet de Amerikaanse maar de inheemse Prunus padus. Hij is één van de mooiste bloeiers die ik ken, zeker zo mooi als de sering, en bovendien verspreidt hij nog een heerlijke geur over gans je tuin. Op onze Kempische zandgrond doet hij het uitstekend. Door zijn dichte lover vertoeven ook heel wat zangvogels heel graag in deze boom.

Door de warmte van de stralende zon zijn vandaag ook de eerste bewegende paddendikkoppen gesignaleerd. 7 padden hebben we dit seizoen geteld en precies 4 eisnoeren werden er afgelegd in de zwemvijver. De goudwindes, nochtans zelden kieskeurig, blijven er mooi van af en doordat we ook de eenmalige poetsbeurt van de bodem gaan uitstellen in het belang van onze amfibievrienden, reken ik erop dat toch een aantal dikkopjes kunnen uitgroeien tot volwassen padden.

Toch blijf ik het vreemd vinden dat de vrouwtjespadden hun eitjes leggen in de 'propere' zwemvijver en niet in de amfibiepoel vol met gewas en modder. Volgens mij kunnen het de draadalgen aan de zijwanden van de zwemvijver zijn die deze merkwaardige keuze beïnvloeden. Zouden de mama-padden echt zo vooruitziend zijn dat ze al denken aan het eten van hun nakomelingen? Of zou het komen omdat er in de modderpoel teveel roofdieren zitten?

onze mat verdwijnt

en de dader is ... een stel koolmezen die van de kokosvezels een nest aan 't bouwen zijn.

AVE Maria

Kapelletje Groenpoort Tessenderlo

Enkele maanden geleden liet ik je al kennismaken met het tandpijnkapelletje nabij de Bierhoeve in de buurt van de abdij van Averbode. De heilige Appolonia hangt daar in een gerenoveerd kapelletje tegen een linde en dat in het prachtig kader van Averbode bos & heide.

Tessenderlo heeft nog heel wat andere mooie kapelletjes. De meesten daarvan zijn met bakstenen gemetselde bidhuisjes maar hier en daar vinden we toch nog voorbeelden van het basic concept 'kapelletje tegen een boom', zoals het ooit in Scherpenheuvel ook begonnen is.

Erg mooi vind ik het kapelletje aan de Groenpoort, op de weg van de Biesdelle/Schans naar de Wetsberg. Temidden de weilanden hangt daar moederke Maria tegen een linde waarvan de kroon mooi is opgeschoren. Aan de voet werden enkele narcissen in het zand geplant. Een houten stoeltje -een plank op 2 palen- nodigt je uit om even halt te houden. Het kapelletje hing er al in mijn vaders jonge tijd, toch al zo'n 70 jaar geleden. Gelovig of niet, waardering voor de familie die dit cultureel of religieus erfgoed onderhoudt, is zeker op zijn plaats.

Moest je er ooit passeren en niet meteen weten waarvoor een gebedje te placeren, doe dan maar een weesjegroetje voor de "beschermde" tiendenschuur, die in de achtergond als maar meer de contouren krijgt van een ruïne. Echt zonde is dat!

(Deze foto wordt via Panoramio geplaatst op Google earth, zoals ik dat ook deed voor de Zelemse tutterkapel.)

Mike Portnoy in Tessenderlo

Niemand minder dan Mike Portnoy, tot voor kort de drummer van Dream Theater, komt naar Tessenderlo. Nu zondag 10 april zal hij aanwezig zijn voor een meet & greet op het Drummers-Festival. De signeersessie is voorzien omstreeks 18.30 uur. Voor meer info en tickets: www.drummersfestival.be . Allé jong, Mike Portnoy in ons cultureel centrummeke... so unreal.